Αναγνώσεις: Εγκλήματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής

Πάνος Ιωαννίδης

Εγκλήματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής, Τεύκρος Μιχαηλίδης, Εκδόσεις Πόλις

Η noir αποτύπωση της νεοελληνικής κρίσης

Η οικονομία, αυτό το πολυδιάστατο και συνάμα συναρπαστικό σύστημα. που λειτουργεί με γνώμονα την εκμετάλλευση των περιορισμένων πόρων και την κατανομή των παραγόμενων εκροών στον πληθυσμό, συνιστά πλέον τη βάση άσκησης κάθε είδους πολιτικής. Η αναγωγή της οικονομίας στο επίκεντρο του ιστορικού ρου, έχει μια σειρά από συνέπειες. Η σημαντικότερη ίσως εξ αυτών, είναι η συνεχής και έντονη επίδραση που ασκείται στην κοινωνική συμπεριφορά των ατόμων και των ομάδων, από τις διαταραχές της οικονομίας και ακόμη περισσότερο από τις περιόδους οικονομικής κρίσης.

            Το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη, με τον εύγλωττο τίτλο Εγκλήματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής (εκδ. Πόλις), είναι γραμμένο για την εποχή που η ελληνική οικονομία βίωσε μια εκ των χειρότερων περιόδων της. Η ένταξη στον Μηχανισμό Στήριξης με σκοπό την αποφυγή χρεοκοπίας αναδιάρθρωσε σε μεγάλο βαθμό την ελληνική κοινωνία. Η υποχώρηση των εισοδημάτων, η καταβαράθρωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και η συνακόλουθη έκρηξη της ανεργίας, είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας κατάστασης των πραγμάτων. Ωστόσο, σε μια σειρά από κοινωνικά πεδία, τίποτα δεν έχει αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά.

            Οι επτά ιστορίες του βιβλίου αναπτύσσονται γραμμικά αγκαλιάζοντας τα σημαντικότερα προβλήματα της νεοελληνικής κοινωνίας. Το έντονα ανθρωπιστικό πρόβλημα της μετανάστευσης, ο νεποτισμός στα ανώτατα γραφειοκρατικά κλιμάκια, η αμετροέπεια της εξουσίας, η εκδίκηση για την άδικη απώλεια των οικείων, η διαφθορά ως στοιχείο του χρηματοπιστωτικού ιμπεριαλισμού, η ματαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά και η τρομοκρατική δραστηριότητα της ακροδεξιάς συνιστούν τα άμφια της λογοτεχνικής μελέτης που επιχειρεί ο συγγραφέας στην ελληνική δημοσιονομική προσαρμογή. Η πρωτοτυπία του βιβλίου δεν έγκειται μόνο στη λογοτεχνική αποτύπωση της κρίσης, αλλά κυρίως στην επιλογή των θεμάτων. Ο πυρήνας της κάθε ιστορίας συνιστά τόσο αιτιατό όσο και αίτιο (ανα)παραγωγής της κοινωνικοοικονομικής κρίσης.

            Το συγγραφικό βλέμμα του Μιχαηλίδη, άλλοτε τρυφερό άλλοτε ειρωνικό, παίρνει τη μορφή μιας όμορφης, εσωστρεφούς και πανέξυπνης υπαστυνόμου, της Όλγας Πετροπούλου. Μια ηρωίδα που αγαπάει τα μαθηματικά και λατρεύει τους μυθικούς λαβυρίνθους του Μπόρχες, τόσο ώστε να μπορεί να λύνει ευκολότερα τις υποθέσεις που αναλαμβάνει. Ένα καθαρόαιμο παιδί της νεοελληνικής κοινωνίας, που απέρριψε το ρίσκο της επιστημονικής καριέρας για την σιγουριά του δημοσιοϋπαλληλικού βολέματος.

 Μια γυναίκα μέσα σε μια ανδροκρατούμενη υπηρεσία που καταφέρνει να ξεχωρίζει σαν το ξωτικό στο δάσος των καλικάντζαρων.  Ίσως γι’ αυτό μπορεί να καταλαβαίνει τόσο εύκολα τι συμβαίνει γύρω της. Ίσως ακόμη γι αυτόν τον λόγο μπορεί να αναπτύσσει κυκλοτερείς διαδρομές από την πρωτεύουσα προς την επαρχία και πάλι πίσω, δεχόμενη τη μοίρα του προικισμένου παιδιού σε μια χώρα που η έντονη δημοσιονομική προσαρμογή δεν κατάφερε να καταργήσει τα μικρά μα τόσο ισχυρά φέουδα της μετριότητας.