Noir Αναγνώσεις: Η Λεωφόρος

Η λεωφόρος της ζωής

Trevanian, Η Λεωφόρος

(Πόλις, Κλαίρη Παπαμιχαήλ)

από τον Πάνο Ιωαννίδη

Κάθε σπουδαίο νουάρ μυθιστόρημα, προκειμένου να αφήσει το στίγμα του στα λογοτεχνικά πράγματα, οφείλει να καταφέρει να διεισδύσει σε δύο παράλληλους κόσμους. Ο πρώτος κόσμος είναι αυτός της λογοτεχνίας, ο οποίος αποδέχεται το νέο έργο τέχνης, καθώς μπορεί και συνομιλεί ως ίσο προς ίσο με τα προγενέστερα του. Και λέγοντας προγενέστερα, δεν εννοούμε μόνο τα νουάρ  βιβλία αλλά και εκείνα που ανήκουν στο ευρύτερο πεδίο του κοινωνικού νεωτερικού μυθιστορήματος-ας το γράψω έτσι αδόκιμα- από το οποίο εκκινεί κάθε σκοτεινή ιστορία που γίνεται τέχνη. Ο δεύτερος κόσμος είναι αυτός της ζωής. Και ίσως εδώ, το πέρασμα να είναι δυσκολότερο, καθώς απαιτείται εκ μέρους του συγγραφέα, όχι μόνο η βαθειά γνώση της κοινωνίας αλλά και η δυνατότητα καλλιτεχνικής αποτύπωσης της σε μια αφήγηση μυστηρίου.

            Το μυθιστόρημα του Trevanian (φιλολογικό ψευδώνυμο του καθηγητή Rodney William Whitetake), Η Λεωφόρος (Πόλις, Κλαίρη Παπαμιχαήλ), καλύπτει αναμφίβολα τις προαναφερόμενες δύο προϋποθέσεις. Ό υπαστυνόμος Κλωντ Λαπουάντ, κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος είναι ένας αντιήρωας που επιβάλλει με τον δικό του τρόπο περισσότερο το δίκαιο παρά τον νόμο, στη Λεωφόρο, μια κεντρική περιοχή του Μόντρεαλ. Είναι ένας μοναχικός λύκος, που έχασε τη γυναίκα του σε νεαρή ηλικία, και ζει όχι μόνο για να επιβιώνει, αλλά και από περιέργεια. Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, τότε που πολλές κοινωνικόπολιτικές βεβαιότητες άλλαζαν ταυτότητα, αγκαλιάζοντας το στερητικό άλφα μπροστά τους, και γινόταν αβεβαιότητες που ψάχνουν τον δρόμο τους. Ο Λαπουάντ αρνείται να ακολουθήσει τις εξελίξεις που κάνουν την τοπική αστυνομία να θέλει να προστατέψει περισσότερο το άτομο παρά το κοινωνικό σύνολο, και έρχεται αντιμέτωπος με πιθανές πειθαρχικές διώξεις.

Όταν όμως ένα στυγερό έγκλημα λαμβάνει χώρα στην περιοχή που άτυπα ανήκει στη δικαιοδοσία του Λαπουάντ και που συνδέεται με μια σειρά ανεξιχνίαστων φόνων, είναι ο μόνος που μπορεί να αναλάβει την υπόθεση και να βρει τον ένοχο που ξέρει να κρύβεται πολύ καλά. Και αυτό διότι, είναι εκείνος που ανεβοκατεβαίνει χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία στο ασανσέρ που κινείται από τον κόσμο στον υπόκοσμο, και πάλι πίσω. Οι σκοτεινοί πρίγκιπες και οι όμορφες πεταλούδες της νύχτας τον εμπιστεύονται, γιατί είναι ένας άντρας που κρατά το λόγο του και συχνά τους έχει προστατέψει από μια σειρά απειλές.  Το γεγονός ότι συχνά προσφέρει στέγη, σε ανθρώπους που δεν έχουν που να πάνε το αποδεικνύει περίτρανα.

Γραμμένο σε υπνωτικούς ρυθμούς που θυμίζουν τη τζαζ που ακούει ο Κλωντ Λαπουάντ όταν περιφέρεται τα μερόνυχτα στα στέκια της λεωφόρου, το βιβλίο μας υπενθυμίζει έναν βασικό κανόνα του νουάρ. Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Πέρα από αυτό όμως μας δείχνει ότι το παρελθόν (μας) είναι εδώ και πάντοτε καθορίζει τις αποφάσεις και τη μοίρα μας. Πιο πολύ όμως η Λεωφόρος μας λέει, ότι το λογοτεχνικό παρελθόν του νεωτερικού μυθιστορήματος, είναι αυτό που προσδιορίζει τη νουάρ μετεξέλιξη του, καθιστώντας το ως το σύγχρονο κοινωνικό μυθιστόρημα.

Πρώτη δημοσίευση Fractal Art 04/12/2018