Αναγνώσεις: Βαβέλ Ώρα Μηδέν

Πάνος Ιωαννίδης

Αναγνώσεις

Guy-Philippe Goldstein Βαβέλ Ώρα Μηδέν, 

Εκδόσεις Πόλις (μετάφραση Στέλα Ζουμπουλάκη),

Ίσως το κατάλληλο υπόδειγμα κατανόησης του περίπλοκου κόσμου, τόσο στη γεωπολιτική όσο και στην οικονομική του διάσταση, να είναι το φαινόμενο της πεταλούδας. Σύμφωνα με τη βασική του ρήση: «αν μια πεταλούδα κουνήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, τότε μπορεί να βρέξει στην Κίνα». Το φαινόμενο της πεταλούδας δεν είναι κάτι παραπάνω, από μια εκλαϊκευμένη και ίσως ποιητική μεταφορά της Θεωρίας του Χάους. Με δυο λόγια, μας λέει ότι ένα μικρό και ίσως ασήμαντο γεγονός, μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από απρόβλεπτες διαταραχές και επιπτώσεις στο σύνολο του συστήματος όπου παρατηρείται.

            Το ωραίο βιβλίο του Guy-Philippe Goldstein Βαβέλ Ώρα Μηδέν, από τις Εκδόσεις Πόλις (μετάφραση Στέλα Ζουμπουλάκη), συνιστά μια πρωτότυπη λογοτεχνική μεταφορά μιας γεωπολιτικής κρίσης, με έντονο το στοιχείο του noir. Η Αμερικανίδα πράκτορας Τζούλια ‘Ο Μπράιεν βρίσκεται σε μυστική αποστολή με σκοπό να αντλήσει πληροφορίες από τον Δρ. Άλμπεριχ, πρώην Ναζί, πρώην συνεργάτη της Ε.Σ.Σ.Δ. και νυν περιφερόμενο και απροστάτευτο υπέργηρο ευφυή άνθρωπο, σχετικά με τα συστήματα πληροφορικού πολέμου. Πρόκειται για μια αποστολή ρουτίνας, που στόχο έχει να μεγιστοποιήσει την προστασία του συστήματος που υπηρετεί η Ο’ Μπράιεν, από κάθε δυνητική απειλή. Την ίδια ώρα μια τεχνητή πολιτική κρίση ανάμεσα στην κινέζικη κυβέρνηση και στην κυβέρνηση της Ταϊβάν, που έχει ως στόχο την ενίσχυση του πληροφορικού οπλοστασίου της πρώτης, προκαλεί νέες αναταράξεις στο διεθνές σύστημα. Παράλληλα, οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις επιχειρούν να ενισχύσουν- με αθέμιτα πληροφορικά μέσα- τη θέση τους στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα ενισχύοντας ακόμη περισσότερο το χάος.

            Μέσα σε λίγες μέρες ολόκληρος ο πλανήτης έχει γίνει ένα ατελείωτο πεδίο δυνητικής μάχης, ανάμεσα σε μικρούς, μεγάλους, επιτιθέμενους και αμυνόμενους παίκτες. Τα μέσα ανάδειξης και αναπαραγωγής του χάους δεν είναι άλλα από ιούς πληροφορικής που εξολοθρεύουν κάθε οικονομική, πολιτική και κοινωνική δραστηριότητα σε λίγα λεπτά. Ένας παγκόσμιος πόλεμος είναι προ των πυλών με ανεξέλεγκτες συνέπειες για πλούσιους και φτωχούς. Η πράκτορας Τζούλια ‘Ο Μπράιεν, βρίσκεται μόνη σε αυτόν τον κυκεώνα, έχοντας όμως απεριόριστες ικανότητες που της οφείλει όχι μόνο στην εκπαίδευση και στο ταλέντο της στις μυστικές υπηρεσίες, αλλά και στον μεγάλο της έρωτα. Θα καταφέρει να αποκαλύψει μια αλήθεια, που είναι επώδυνη όχι μόνο για την ίδια, αλλά και για το σύνολο της ανθρωπότητας καθώς έρχεται σε αντίθεση με κάθε ανθρώπινη υπόσταση.

            Η συνεισφορά του βιβλίου δεν βρίσκεται τόσο στην πρωτότυπη ανάλυση των νέων μορφών πολέμου, και στον λογοτεχνικό μετασχηματισμό του. Ούτε στην ιδιαίτερα εμπεριστατωμένη παράθεση των διαφορετικών απόψεων και θεωριών για τον πόλεμο, την πληροφορική, την κυβερνητική, την οικονομική θεωρία. Το Βαβέλ Ώρα Μηδέν καταφέρνει να θυμίσει ότι ακόμη και στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης ευμάρειας, όπου σε όλα τα πεδία επικρατεί η κοινή γλώσσα της ατομοκρατίας και της ομοιομορφίας, ο άνθρωπος εξακολουθεί να είναι μόνος του και αβοήθητος στις σκοπιμότητες μιας άλογης εξουσίας. Παρά το σπουδαίο ζήτημα που πραγματεύεται το βιβλίο δεν προτείνει καμία μεγαλεπήβολη λύση στο πρόβλημα της μάχης ανάμεσα στο άτομο και στην εξουσία, παρά μόνο αυτή της αναζήτησης της αλήθειας ως προσωπικής και ίσως τελικά συλλογικής λύτρωσης.