Τρίτη 30 Ιουνίου 2015

Αναγνώσεις: Θάνατος από το Πουθενά

Πάνος Ιωαννίδης

Αναγνώσεις

Νεοκλής Γαλανόπουλος- Θάνατος από το Πουθενά (Εκδόσεις Τόπος)

Ο Τόπος ως Συντελεστής του Εγκλήματος


Σύμφωνα με την προοδευτική θεωρία της εγκληματολογίας, το περιβάλλον αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους, αν όχι τον βασικότερο προσδιοριστικό παράγοντα του εγκλήματος. Οι πολλαπλές διαστάσεις του περιβάλλοντος-κοινωνική, οικονομική, πολιτική, πολιτιστική, πλέον και τεχνολογική- διαμορφώνουν το σκηνικό του εγκλήματος και οπλίζουν, με όρους ηθικής αυτουργίας το χέρι του δολοφόνου. Η αλληλεπίδραση ανάμεσα στο περιβάλλον και στον τελευταίο συμβολίζει τη διαλεκτική ανάμεσα στον συγγραφέα και στο γράψιμο.
            Το μυθιστόρημα του Νεοκλή Γαλανόπουλο, Θάνατος από το Πουθενά, (εκδ. Τόπος), είναι τοποθετημένο σε μια πόλη της ελληνικής επαρχίας που δεν κατονομάζεται. Οι ήρωες του, όλοι και όλες είναι φορείς της επαρχιώτικης αντίληψης, η οποία δεν καθορίζει απλώς τις πράξεις τους, αλλά αναδιαμορφώνει τα κίνητρα τους. Η οικογένεια, στενή και ευρύτερη, του επαρχιώτη μεγαλοεπιχειρηματία Άλκιβιάδη Ζαββού, δραστηριοποιείται και αναπτύσσεται μέσα στο επαρχιακό περιβάλλον, το οποίο η ίδια έχει διαμορφώσει με την απροσμέτρητη και αμετροεπή εξουσία που ασκεί στην πόλη.
            Η ραθυμία, η μαλθακότητα και η τρυφηλότητα της διακόπτονται ξαφνικά όταν ο πάτερ φαμίλιας βρίσκεται νεκρός στο γραφείο του. Ο άεργος γιος, η ελαφρών ηθών νύφη, ο ανισόρροπος γαμπρός και ο μουρντάρης ανιψιός τελούν σε πλήρη σύγχυση με τις νέες εξελίξεις. Το ίδιο ισχύει και για τον απατεώνα συνέταιρο και τον τοκογλύφο οικογενειακό γιατρό. Η δημοσιοποίηση της διαθήκης θα προκαλέσει μια νέα σειρά από νέα εγκλήματα που απλώς αναπαραγάγουν το υφιστάμενο προβληματικό περιβάλλον.

            Η πνιγηρή ατμόσφαιρα που καταφέρνει ο συγγραφέας να δημιουργήσει σε αυτό το noir αφήγημα δωματίου τονίζει πολύ εύστοχα την σχέση περιβάλλοντος και φόνων. Η επιλογή αυτή υποστηρίζεται εύστοχα καθώς το μεγαλύτερο μέρος του μυθιστορήματος διαδραματίζεται στη βίλα «Αθηνά», το τεράστιο σπίτι που έχτισε ο Αλκιβιάδης Ζαββός για την οικογένεια του. Το ίδιο ισχύει και για την περιγραφή των ηρώων, όπου το «φαίνεσθαι» και το «έχειν» επικυριαρχούν του «είναι». Πένες που δεν γνωρίζουν την ελληνική επαρχία, δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη χώρα που λέγεται Ελλάδα.

Τετάρτη 17 Ιουνίου 2015

Ποιήματ@ Ραντάρ


Πάνος Ιωαννίδης

Ραντάρ


κάτω από το δέρμα μου χορεύει
ένα ραντάρ
πιάνει τα σημεία των καιρών
στέλνει σινιάλα στις λέξεις μου

η βελόνα του γράφει και ξαναγράφει
τους μυστικούς κώδικες σκιών
που φωτίζουν τις αόρατες πόλεις

η ακτίνα του ανοίγει δρόμο
στην ομίχλη στις ιστορίες μου

τα κύματα του παλεύουν με τον άνεμο

δεν εντοπίζει μόνο το βλέμμα μου
που ξέρει πολλά από χαμηλές πτήσεις

Παρασκευή 12 Ιουνίου 2015

Καφενείο (Σύντομες Σκέψεις)# 22 Περί Γλώσσας

Πάνος Ιωαννίδης

περί γλώσσας

μέσα σε μια μυστική σπηλιά ένα αβγό σπάει σε κομμάτια, ξεπετιέται ένα ον που πόνο στου ποιητή το μάτι φαίνεται, τρέχεις και το χαϊδεύεις πριν το πιεις μονορούφι· κάνεις μετά μικρές γαργάρες τις λέξεις καθώς μόλις έχεις βρει τη γλώσσα σου. Αν έχεις ήδη ξεκινήσει το ταξίδι σου ακόμη καλύτερα. Αν όχι ποτέ δεν είναι αργά.
            Η γλώσσα είναι για τον συγγραφέα ότι το γονιδίωμα για τον άνθρωπο. Έχει μοναδική υπόσταση καθώς παράγεται μόνο στο πολυδιάστατο στοιχείο που λέγεται πνεύμα του. Η γλώσσα είναι μια μικρή φωτιά που φωτίζει τον δρόμο του συγγραφέα καίγοντας του όμως και τα σωθικά. Η γλώσσα είναι ο καθρέπτης που λέει στον συγγραφέα πάντα την αλήθεια για την περίπτωση του.

Τετάρτη 3 Ιουνίου 2015

Αναγνώσεις: Ο Προσκυνητής

Πάνος Ιωαννίδης

Αναγνώσεις: Ο Προσκυνητής (εκδόσεις Διόπτρα, μτφ Βαγγέλης Γιαννίσης)

Το Καλό δεν υπάρχει χωρίς το Κακό

Καλό και κακό είναι έννοιες αλληλένδετες καθώς πιασμένες περιδιαβαίνουν την Ιστορία, πιασμένα από τα πολλαπλά τους χέρια. Το καλό που σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι εκφράζει το θετικό, σε αντίθεση με το κακό που τοποθετείται στο ευρύτερο πεδίο του αρνητικού, συνιστούν ένα ολοκληρωμένο σύνολο που γεμίζει και αδειάζει από τις πράξεις και τα σχέδια των ανθρώπων. Το ένα δεν υπάρχει δίχως το άλλο, καθώς όπως όλοι και όλες γνωρίζουμε οι πράξεις από μόνες τους είναι α-νόητες, δίχως νόημα δηλαδή, το οποίο το αποκτούν μόνο όταν αναδειχθούν οι συνέπειες τους.
            Το ογκώδες μυθιστόρημα του Terry Hayed, Ο Προσκυνητής (εκδόσεις Διόπτρα, μτφ Βαγγέλης Γιαννίσης), επιχειρεί να διερευνήσει το σκοτεινό πεδίο της ανθρώπινης ύπαρξης, το οποίο φωτίζεται κατά καιρούς και κατά τόπους, από των ανθρώπων τα έργα και σε κάποιες περιπτώσεις και των αγγέλων τα πάθη. Ένα αποτρόπαιο έγκλημα τελείται σε κάποια υποβαθμισμένη γειτονιά της Νέας Υόρκης, το οποίο αναλαμβάνουν να το διαλευκάνουν τα πλέον φωτεινά μυαλά των φανερών και μυστικών υπηρεσιών της χώρας.
Το ιδιαίτερο μπερδεμένο κουβάρι που πρέπει να ξεμπερδευτεί καθώς σε αντίθετη περίπτωση κινδυνεύουν οι ζωές εκατομμυρίων κατοίκων της οικουμένης ταξιδεύει τους αναγνώστες μαζί με τους πρωταγωνιστές σε όλα τα μήκη και πλάτη της. Στο επίκεντρο της αφήγησης βρίσκονται οι δύο πρωταγωνιστές που ο ένας είναι το αρνητικό του άλλου, και αντίστροφα. Ο πρώτος είναι ο κυνηγός, ένας μορφωμένος έξυπνος λευκός, με δυτικότροπη ανατροφή και ικανότητα να αλλάζει ονόματα και βιώματα όπως ο χαμαιλέοντας. Ο δεύτερος είναι ο κυνηγημένος, ένας φανατικός ανατολίτης ο οποίος πιστεύει πως ενσαρκώνει τη θεϊκή βούληση για εκδίκηση.
Το μεγαλύτερο ίσως εύρημα του βιβλίου, δεν είναι άλλο από το ότι κανένας ήρωας, πρώτος δεύτερος ή τρίτος της σπουδαίας πλοκής του, δεν είναι απόλυτα καλός ή κακός. Κάθε μία περίπτωση έχει τόσο αρνητικές όσο και θετικές διαστάσεις στην συμπεριφορά της και φυσικά στις επιδράσεις που ασκεί στην ιστορία. Το τέλος μπορεί μεν να αντανακλά την συνέχιση της επικράτησης της δυτικής κουλτούρας, πλην όμως τονίζεται με σαφήνεια ότι πλέον ζούμε σε μια γκρίζα εποχή.