Τετάρτη 31 Αυγούστου 2016

Αναγνώσεις: Ο Κρυφός Πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών


Δημήτρης Μαμαλούκας, Ο Κρυφός Πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών (Κέδρος)


από τον Πάνο Ιωαννίδη

Για ποιους λόγους δημιουργείται η πολιτική αντίσταση απέναντι σε κάθε λογής εξουσία; Υπάρχει διαδρομή εξάρτησης στις πολιτικές μας επιλογές ή είναι εντελώς αυθαίρετες; Και αν υπάρχει πως δημιουργείται το φαινόμενο που έχει χαρακτηριστεί ως πολιτική τρομοκρατία;
            Το μυθιστόρημα του Δημήτρη Μαμακλούκα, Ο Κρυφός Πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών, (Κέδρος), διερευνά τα προαναφερόμενα ερωτήματα δίχως να προσφέρει σαφείς απαντήσεις. Αντιθέτως αφήνει στο αναγνωστικό κοινό να βγάλει τα λογοτεχνικά συμπεράσματα του. Ή για να το θέσω καλύτερα, η ιστορία και η πλοκή της συνιστούν ίσως την καλύτερη αφήγηση σχετικά με τα αίτια και τα αιτιατά του φαινομένου.
            Το στόρι βασίζεται στην εξαφάνιση του Αλεσάντρο, ενός φοιτητή πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια και στις αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλεί. Η μητέρα του Κιάρα ζητάει τη βοήθεια των δύο κολλητών ντετέκτιβ, του Γκαμπριέλε Αμπιάτι και του Νικόλα Μιλάνο, γνωστών και μη εξαιρετέων μπον βιβέρ, ηρώων του συγγραφέα που έχουν εμφανιστεί και στο βιβλίο του Η Χαμένη Βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα. Παράλληλα στο παιχνίδι της αναζήτησης μπαίνει και ο Ντίνο Μπατάλια, γνωστός συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων που έχει στερέψει από έμπνευση. Καθώς η αναζήτηση του Αλεσάντρο προχωρά, αναδεικνύονται μια σειρά από ευρήματα τα οποία συνδέουν το χθες με το σήμερα και συνάμα όλους τους ήρωες με ένα όχι και τόσο μακρινό παρελθόν.

            Η αφήγηση είναι πολυεπίπεδη υπό την έννοια ότι ο συγγραφέας εστιάζει σε κάθε έναν από τους ήρωες αναζητώντας τη δική του αλήθεια. Η ντελικάτη αισθητική των περισσότερων ηρώων ταιριάζει άψογα με την στρωτή γλώσσα του συγγραφέα. Η ανατροπή που επέρχεται στο τέλος μας θυμίζει μια από τις βασικές αλήθειες του noir πως τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. 

Πέμπτη 18 Αυγούστου 2016

Αναγνώσεις: Πως ένας Εκτελεστής λέει αντίο

Malcom MacKay-Πως ένας Εκτελεστής λέει αντίο

Μία από τις άγραφες αρχές κάθε noir που σέβεται τον εαυτό του περικλείεται στο κοινώς λεγόμενο «ο θάνατος σου η ζωή μου». Πρόκειται ίσως για έναν άγραφο νόμο των κοινωνιών από τότε που συγκροτήθηκαν ή για να το θέσουμε ίσως καλύτερα, των κοινωνιών των οποίων η βία συνιστά ενδογενές χαρακτηριστικό. Πάνω σε αυτή την σκληρή, αλλά τόσο αληθινή συχνά αρχή οικοδομούνται οι στρατηγικές μυριάδων δρώντων, ειδικά εκείνων που δραστηριοποιούνται στον λεγόμενο υπόκοσμο.
            Το μυθιστόρημα του Malcom MacKay, Πως ένας εκτελεστής λέει αντίο (Πόλις, Άλκηστις Τρίμπερη), συνιστά το δεύτερο μέρος της τριλογίας της Γλασκόβης (για το πρώτο μέρος γράψαμε εδώhttp://negraliteratura.blogspot.gr/2014/12/blog-post_7.html). Και πάλι οι ήρωες του κόσμου του Σκοτσέζου συγγραφέα είναι οι άνθρωποι που ζουν στο όριο μεταξύ παραβατικότητας και νομιμοφροσύνης. Ίσως άλλωστε ένα από τα σπουδαιότερα ευρήματα του βιβλίου να είναι πως όλοι οι πρωταγωνιστές είναι βουτηγμένοι μέχρι τον λαιμό στην παρανομία ενώ έχουν μια καθ’ όλα νόμιμη ζωή.
            Το στόρι έχει ως εξής: ένας έμπειρος επαγγελματίας εκτελεστής ο Φρανκ, επιστρέψει στη δουλειά μετά από πολύμηνη άδεια λόγω κάποιας χειρουργικής επέμβασης. Ο Πήτερ Τζέημσον αρχηγός της εγκληματικής οργάνωσης στην οποία ανήκει, του αναθέτει να σκοτώσει τον Τόμι Σκοτ, έναν ανερχόμενο μικρέμπορο της τοπικής πιάτσας ο οποίος ανήκει σε άλλη συμμορία. Ο Φρανκ αναλαμβάνει τη δουλειά όλος χαρά και προσμονή για επιστροφή στις παλιές επιτυχίες του παρελθόντος. Όμως τα αντανακλαστικά του δεν είναι αυτά που ήταν με αποτέλεσμα η επιχείρηση να μην εξελίσσεται με βάση τον αρχικό σχεδιασμό. Ο μόνος που μπορεί να επαναφέρει την τάξη σε αυτό το παράνομο και παράλογο συνάμα καθεστώς αταξίας είναι ο Κάλουμ ΜακΛιν, ένας επαγγελματίας εκτελεστής γνωστός στην πιάτσα για την αποτελεσματικότητα του.
            Στακάτοι ρυθμοί, γρήγορη αφήγηση και μια μόνιμη πάλη μεταξύ σκιών που κινούνται στο ρευστό πεδίο του γκρίζου συνιστούν κατά την άποψη μου τα βασικά υλικά του MacKay. Η αναφορά στο Le Samurai του Jean-Pierre Melville είναι πασιφανής και ιδιαίτερα εύστοχη. Επίσης δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι οι πρακτικές των γκάνγκστερ συναντιούνται εύκολα από τον αναγνώστη και στην καθημερινή κοινωνικοοικονομική ζωή σε ανθρώπους που βιώνουν καθόλα νόμιμο βίο. Ίσως άλλωστε να υπάρχει μια σύνδεση με την επιλογή των ονομάτων των ηρώων: είναι όλα τους καθημερινά και συνηθισμένα.

            Η πρόζα του MacKay είναι απλή και ίσως για αυτό και ιδιαίτερα πετυχημένη. Καθώς προχωρά η αφήγηση και η αγωνία κορυφώνεται μοιάζει λες και το παλιό με το νέο συγκρούονται με έπαθλο έναν κόσμο που δεν αλλάζει.  Αναμφίβολα ανυπομονούμε για το τελευταίο μέρος της τριλογίας. 

Πάνος Ιωαννίδης