Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016

16 Βιβλία για το 2016

Το Μελάνι στο  Νερό πιστό στο ετήσιο ραντεβού του παρουσιάζει τα δεκαέξι βιβλία που κέρδισαν την καρδιά και το πνεύμα του το 2016. Καλή ανάγνωση και καλή χρονιά!!!


Stendahl- Το Κόκκινο και το Μαύρο (Εξάντας, Γιώργος Σπανός)
Ο έρωτας του νέου και ξεχωριστού Ζυλιέν Σορέλ για την κομψή κυρία Ντε Ρενάλ, είναι μόνο η αρχή για όσα θα ακολουθήσουν στην πολυτάραχη και απαστράπτουσα ζωή του. Ο μεγάλος συγγραφέας βάζει τον ήρωα του μπροστά από την εποχή του, δηλαδή την σημασία του ατομικού μπροστά στο χυλό του συλλογικού. Ένα μεγάλο έργο τέχνης, ένα εγχειρίδιο για όσους και όσες γράφουν.

Ουμπέρτο Έκο- Το Εκκρεμές του Φουκώ (Ελληνικά Γράμματα, Έφη Καλλιφατίδη)
Αν η ζωή μπορούσε να γίνει τέχνη, ίσως αυτό το βιβλίο να ήταν αρκετό. Ο μεγάλος παραμυθάς βγάζει ολόκληρη τη γλώσσα του έξω από τον πολυδαίδαλο νου του, για να χλευάσει τις θεωρίες συνωμοσίας από το μηδέν ως το άπειρο. Από τη θεολογία στη φιλοσοφία, και από την ηθική στη μεταμοντέρνα αισθητική.

W.H. Sebald- Εκ του Φυσικού (Άγρα, Γιάννης Καλιφατίδης)
Η πρώτη λογοτεχνική απόπειρα του W.H. Sebald, είναι ένα μικρό διαμάντι που γεφυρώνει όμορφα το χάσμα ανάμεσα στον πεζό και στον ποιητικό λόγο. Οι εικόνες καλύπτουν τα κενά μεταξύ των λέξεων και οι ξεχασμένες από τον χρόνο μαούνες ησυχάζουν στις αποβάθρες του Ρήνου.

Ορχάν Παμούκ- Το Σπίτι της Σιωπής (Πατάκης, Παναγιώτης Αμπατζής)
Μια υπέργηρη γυναίκα που ζει με έναν νάνο στις ακτές του Βοσπόρου, νόθο γιο του νεκρού άντρα της, περιμένει κάθε καλοκαίρι τα τρία της εγγόνια για να περάσουν μαζί μια εβδομάδα των καλοκαιρινών διακοπών. Η νεωτερική πολυεπίπεδη αφήγηση πιάνει για τα καλά το νήμα της πρόσφατης ιστορίας της γείτονα, χαρίζοντας μας ένα μικρό αριστούργημα. Λυρισμός, μελαγχολία και αιχμηρή αφήγηση από τα πέντε πρόσωπα τα οποία αφηγούνται το καθένα από τη δική του γωνία την ιστορία. Θα βοηθούσε αν διδασκόταν.

Χαβιέρ Θέρκας- Οι Νόμοι των Συνόρων (Πατάκης, Γεωργία Ζακοπούλου)
Ένας συνεσταλμένος έφηβος, γόνος της μεσοαστικής τάξης της Χιρόνα ο Ιγνάθιο, γνωρίζεται το καλοκαίρι του 1978 με τον Γαλανομάτη και την Τερέ, δύο απόβλητα παιδιά της καθωσπρέπει κοινωνίας, δύο μοναδικές ψυχές που γυροφέρνουν τον θάνατο. Θα τους ακολουθήσει βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή του. Αρκετά χρόνια αργότερα, είναι ένας πετυχημένος δικηγόρος που το παρελθόν θα τον καλέσει και πάλι, αυτή τη φορά για να ξεπληρώσει ένα χρέος του. Μια ελεγεία, για την αγάπη, την πραγματική φιλία και την σημασία του ήθους.

Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Λεσβία (Κέδρος)
Ο έρωτας της Βιβής και της Μελίνας είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος όπως είναι κάθε έρωτας. Ο Ραπτόπουλος παρουσιάζει την ερωτική ιστορία των δύο νέων κοριτσιών, όπως ακριβώς είναι, ρίχνοντας την στην αμφισεξουαλική δεκαετία του 1990. Έχει έτσι την ευκαιρία να μιλήσει για τον έρωτα, την υποκριτική μικροαστική ηθική, τη φαλλοκρατία και φυσικά τον ρόλο που εξακολουθεί να διαδραματίζει η σκληροπυρηνική οικογένεια στις διαπροσωπικές σχέσεις. Όταν η σπουδαία λογοτεχνία ξεπερνά τα ταμπού της κοινωνίας.

Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, Ποιήματα (Κέδρος, Γιάννης Ρίτσος)
Μικρές ελεγείες που αγγίζουν το όνειρο και πιάνουν χέρι με χέρι τη ζωή με την επανάσταση. Η τέχνη όπως οφείλει να είναι, γεννημένη από τα κενά της ζωής και θρεμμένη για να τα επουλώσει. Η μετάφραση του Ρίτσου, ένα μεγάλο ποίημα από μόνη της.

Μέσα Σελίμοβιτς, Ο Δερβίσης και ο Θάνατος (Επίκεντρο, Λεωνίδας Χατζηπροδρομίδης).
Η μοναξιά του ανθρώπου απέναντι στην αμείλικτη σκληρότητα της εξουσίας, μέσα από ένα μεγάλο λογοτεχνικό έργο τέχνης. Ο Σείχης του τοπικού τεκέ σε μια κωμόπολη της Βοσνίας, και συνάμα οπαδός του καθεστώτος, μαθαίνει για την σύλληψη του αδελφού του. Μια σύλληψη που έρχεται σε σύγκρουση με την ιδεολογία του και την ηθική του. Μια σύλληψη για την οποία θα προσπαθήσει να εκδικηθεί και στο τέλος θα συντριβεί από την ίδια την εξουσία.

Τζένη Μαστοράκη- Το Σόι (Κέδρος)
Γράφω ποίηση θα πει εξακολουθώ να την μαθαίνω. Το βιβλίο της Μαστοράκη είναι ένα κρυφό ευαγγέλιο για όσους και όσες το προσπαθούμε. Δεν είναι ο άτακτος χορός των λέξεων, δεν είναι τα κρυμμένα νοήματα, δεν είναι η μοναξιά που βασιλεύει εκεί μέσα. Είναι η Ποίηση με το π, τον αριθμό του απείρου που σε κάνει να το διαβάζεις και να το ξαναδιαβάζεις.

Τζόναθαν Κόου- Τι Ωραίο Πλιάτσικο (Πόλις, Τρισεύγενη Παπαιωάννου)
Ένας λογοτεχνικός οδηγός για τη  ζωή στη θατσερική Αγγλία με την σφραγίδα του σπουδαίου συγγραφέα από το νησί. Κυνισμός, αγγλικό χιούμορ και φυσικά η εκμετάλλευση της εργατικής και της μικρομεσαίας τάξης από την άρχουσα σε μια γκροτέσκο αφήγηση. Διαβάζεται και ως μπούσουλας κατανόησης των νεοελληνικών μνημονιακών χρόνων.

Τιερί Ζονκέ- Μυγαλή, η δηλητηριώδης αράχνη (Καστανιώτης, Μαρίνα Μέντζου)
Μια γλυκόπικρη noir ιστορία πόνου, έρωτα, αγάπης και μοναξιάς. Μια μικρή αλληγορία για την ακαταμάχητη δύναμη του κακού και της γοητείας που ασκεί στο  καλό. Ένα προφητικό μεσογειακό noir για την περίπλοκη πραγματικότητα που μας περιβάλλει.

Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν- Η Μοναξιά του Μάνατζερ (Ζαχαρόπουλος, Μαρία Χατζηγιάννη)
Ο Πέπε Καρβάλιο ερευνά τον φόνο του Αντόνιο Χαουμά, διευθυντή της πολυεθνικής Πέτνεϊ και αδιόρθωτου γυναικά. Την ώρα που η Ισπανία αλλάζει, αφήνοντας τον φρανκισμό για τη δημοκρατία. O Μανόλο μας χαρίζει ένα πανέξυπνο μυθιστόρημα για το τι σημαίνει και πως κυρίως λαμβάνει χώρα αυτή η μετάβαση. Long live Μεσογειακό Noir.

Χάνα Κέντ- Έθιμα Ταφής (Ίκαρος, Μαρία Αγγελίδου)
Η Άγκνες, μια νέα γυναίκα που μεγάλωσε ως έκθετο παιδί, κατηγορείται για τη δολοφονία του εραστή της, στην Ισλανδία του 1829. Πρόκειται για μια σπουδαία ιστορία βασισμένη στην πραγματικότητα- η τελευταία καταδικαστική απόφαση σε θανατική  ποινή στη μικρή μακρινή χώρα. Η νέα καλή συγγραφέας έχει τη δυνατότητα να μιλήσει για την σημασία του διαφορετικού σε έναν όμοιο κόσμο, τη θέση της γυναίκας και κατά επέκταση τη θέση της λογοτεχνικής αφήγησης στην σκληρότητα της ζωής.

Κώστας Αξελός-Γράμματα σε έναν Νέο Στοχαστή(Εξάντας)
Ο Αξελός μιλάει σε όλους μας για την μοναξιά που θα αντιμέτωπισουμε καθώς θα μεγαλώνουμε. Με τον μοναδικό του τρόπο της παιγνιώδους αφήγησης μπλέκει την φιλοσοφία με τη μεταμαρξιστική θεωρία, τη φιλία με τον έρωτα, τη λογοτεχνία με την επιστήμη.

Αντώνης Σαμαράκης-Το Λάθος (Εστία)
Αν ο Κάφκα ζούσε θα το έβαζε στο προσκεφάλι του, αν μελετούσαμε προσεκτικότερα τη νεοελληνική λογοτεχνία θα ήμασταν σίγουροι ότι μπορούν να παραχθεί όχι τόσο δύσκολα μεγάλο μυθιστόρημα. Δυο πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, ο μάνατζερ και ο ανακριτής μεταφέρουν έναν ύποπτο εχθρό του καθεστώτος από μια επαρχιακή πόλη στην πρωτεύουσα. Το ταξίδι τους είναι μια πορεία από τη ζωή προς τον θάνατο και από εκεί στην ελευθερία.

Λοράν Μπινέ- HHhH (Κέδρος, Γιώργος Ξενάριος)

Η λογοτεχνική αποτύπωση της απόπειρας δολοφονίας του Χάντριχ, ενός από τα πρωτοπαλίκαρα του Χίτλερ στην κατεχόμενη Πράγα από έναν πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα. Η σύγχρονη ιστορία ως μήτρα της λογοτεχνίας και η παρέμβαση του συγγραφέα, όχι ως θεϊκή προδιάθεση αλλά ως μια ακόμη τοποθέτηση στο παλίμψηστο της ιστορίας. 

Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2016

Η Πρώτη Βουτιά του Πέτρου Ριβέρη

Αυτή είναι η πρώτη βουτιά που επιχειρεί ο Πέτρος Ριβέρης στα Μωρά της Αθηνάς (Εκδόσεις Πηγή)

ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΊΝΑΊ ΚΡΥΟ. Το νοιώθεις να εισβάλει στους πόρους σου και να σου ξεσηκώνει την καρδιά. Καθώς βυθίζεσαι, οι χτύποι της εντείνονται μέχρι να βρούνε ρυθμό. Ο ήλιος πάνω από το νερό μοιάζει με μπαλόνι που ξεφουσκώνει. Κλείνεις τα μάτια και συνεχίζεις την κατάδυση. 
           Επτά μέτρα. Ανάβεις τον φακό και κοιτάζεις γύρω σου. Η εκκωφαντική ησυχία σε βοηθά να θυμηθείς. Ο μπαμπάς είναι ψηλός, ήρεμος και γεροδεμένος. Εργάζεται ως βιολόγος σε φαρμακευτική εταιρία. Έχεις πάρει το σκαρί του, αν και όλοι λένε ότι θα γίνεις πιο αδύνατος. Η μαμά είναι στρουμπουλή, καστανόξανθη με πράσινα μάτια. Σου έδωσε τα χρώματά της. 
         Οι σελίδες του παιδικού σου άλμπουμ στροβιλίζονται στα υπόγεια ρεύματα. Δώδεκα μέτρα. Ο ειρμός κόβεται, όταν σκέφτεσαι την αδελφή που δεν πρόλαβες να αποκτήσεις. Πέτρο στην κοιλιά της μαμάς μεγαλώνει ένα κοριτσάκι, όπως μεγάλωσες κάποτε και εσύ. Κοιτάζεις απορημένος τον αφαλό της, δίχως να καταλαβαίνεις πολλά. Είσαι δυόμιση ετών. Από πού μας έρχεται; ρωτάς ξαφνικά. Από τις χώρες του νερού, αποκρίνεται η μαμά. Ξεκίνησε ένα μεγάλο ταξίδι πριν πέντε μήνες και μέχρι το καλοκαίρι θα είναι κοντά μας. 
       Δεκαπέντε μέτρα. Βλέπεις τα πρώτα μεγάλα ψάρια. Ο παππούς σου τα έχει μάθει όλα με το όνομά τους, αλλά εσύ τα ξεχνάς. Πόσο διαρκεί ένα ταξίδι με αυτοκίνητο; Περισσότερο από τις στροφές του. Κρατούσες σφιχτά τον Τζότζο, το πάντα που κοιμόταν δίπλα σου και χάζευες το δάσος από έλατα. Έπεφτε μια δυνατή βροχή, που έκανε τα δέντρα να μοιάζουν όπως αυτά στα παραμύθια της γιαγιάς. Γυρνάς, όταν ακούς τον μπαμπά να βλαστημάει. Η νταλίκα έχει χάσει τον έλεγχο και έρχεται κατά πάνω σας με μεγάλη ταχύτητα. Βγάζεις μια στριγκλιά αφήνεις τον Τζότζο και κρατάς με τα δυο σου χέρια το κεφάλι σου. Ο μπαμπάς στρίβει απότομα για να χτυπηθεί η δική του πλευρά και να προστατευτείτε εσύ, η μαμά και το κοριτσάκι που μεγαλώνει στην κοιλιά της. Το φορτηγό σάς χτυπάει πλαγιομετωπικά και σας πετάει στις παρυφές του δάσους. 
      Δεκαεπτά μέτρα. Δεν ξεχνάς ότι η Αύρα σε περιμένει αγχωμένη, ως συνήθως στην ακτή. Κάθε φορά που βουτάς αγοράζει ένα πακέτο Χρυσό Καρέλια. Σε βρίσκουνε δεμένο στο κάθισμα σου να κλαίς, καταπίνοντας λάσπες και δάκρυα. Η οροφή διαλύθηκε λίγο πριν εκτοξευτείς. Στάθηκες τυχερός. Όχι όμως οι γονείς σου και το έμβρυο. Ο πόνος και ο τρόμος σε έχουν τυλίξει, όπως η ομίχλη το δάσος, όπου σε βρίσκουν το επόμενο πρωί. Όταν βλέπεις τους ανθρώπους με τις στολές, ουρλιάζεις. Ακούς έναν άγνωστο άνδρα, που ελπίζεις μέχρι την τελευταία στιγμή να είναι ο μπαμπάς, να φωνάζει σε κάτι που μοιάζει με τηλέφωνο. Βρήκαμε το παιδί. Ανοίγεις τα μάτια και ξεκινάς την άνοδο.




Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2016

Αναγνώσεις-HHhH

HHhH - Himmlers Hirn heisst Heydrich (Ο Χάιντριχ είναι ο εγκέφαλος του Χίμλερ) 

(Κέδρος, Γιώργος Ξενάριος)


από τον Πάνο Ιωαννίδη

Αν η σπουδαία λογοτεχνία είναι ένα ασύμμετρο διάνυσμα αποτελούμενο από θραύσματα ζωής, ιστορίας, μικρές απόπειρες κοινωνιολογικής θεώρησης, σύντομα εγκόλπια πολιτικού στοχασμού και γόνιμες φιλοσοφικές θεωρήσεις, τότε αποστολή όλων όσοι γράφουμε είναι να την αναγνωρίζουμε όταν μας επισκέπτεται. Αν σε αυτά, προσθέσουμε και την πρόθεση του συγγραφέα, η οποία σε όλα τα μεγάλα έργα τέχνης έχει φωνή και ακούγεται, λίγο ή πολύ αδιάφορο, τότε οφείλουμε να αισθανόμαστε τυχεροί όταν τέτοια βιβλία πέφτουν στα χέρια μας. Και αυτό διότι μας αποκαλύπτουν σπουδαία μυστικά μιλώντας μας για γεγονότα που εύκολα ξεχνιούνται από το συλλογικό ασυνείδητο.

            Το βιβλίο του Λοράν Μπινέ, HHhH - Himmlers Hirn heisst Heydrich (Ο Χάιντριχ είναι ο εγκέφαλος του Χίμλερ) (Κέδρος, Γιώργος Ξενάριος), συνιστά ένα μεγάλο έργο τέχνης, το οποίο λαμβάνοντας υπόψη τη δύσκολη εποχή που του έτυχε να γεννηθεί, κρύβεται πίσω από ένα σχετικά μικρό γεγονός. Πρόκειται για τον σχεδιασμό μιας εκ των σημαντικότερων αντιστασιακών ενεργειών στη λαίλαπα του φασισμού, που απλώθηκε σαν σκοτεινό πέπλο πάνω από την Ευρώπη, την Επιχείρηση Ανθρωποειδές. Το τσεχοσλοβάκικο κίνημα αντίστασης αποφασίζει με την αρωγή των συμμάχων, να δολοφονήσει τον Χάιντριχ, το ξανθό κτήνος, αρχηγό των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, δεξί χέρι του Χίμλερ και έμπιστο άνθρωπο του Χίτλερ και συνάμα τον πιο επικίνδυνο άνθρωπο του ΄Γ Ράιχ. Σε αυτή την αποστολή αυτοκτονίας στέλνονται δύο κομάντο, ένας Τσέχος και ένας Σλοβάκος.

Η αφήγηση είναι πολυπρισματική, συχνά δαιδαλώδης, με τον συγγραφέα να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην έκβαση της ντκουμενταρίστικης πρόζας του. Συχνά ο βραβευμένος με το πρώτο του μυθιστόρημα Λοράν Μπινέ, παρεμβαίνει και σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση μας πληροφορεί για την ερευνητική μέθοδο που ακολούθησε κατά τη διάρκεια της συγγραφής. Το αποτέλεσμα είναι ένα πολυσχιδές παλίμψηστο το οποίο διαλέγεται ανάμεσα στο ιστορικό γεγονός, στη λογοτεχνική αποτύπωση του και στην σχέση που αναπτύσσει ο συγγραφέας με αυτό.

Το βιβλίο είναι σπουδαίο γιατί μας αποκαλύπτει πως τα επιμέρους μικρά συμβάντα, όπως είναι η Επιχείρηση Ανθρωποειδές, μπορούν να επηρεάσουν αν όχι να διαμορφώσουν την έκβαση μεγάλων ιστορικών γεγονότων. Είναι σημαντικό γιατί μας μαθαίνει πόσο επίπονη διαδικασία είναι η δημιουργία της λογοτεχνίας. Είναι τέλος μεγάλο έργο τέχνης καθώς μας υποδεικνύει πως πίσω από φαινομενικά ασήμαντους ανθρώπους, κρύβονται γενναίες πράξεις που ανατροφοδοτούν τη δημιουργία. 

Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2016

Αναγνώσεις: Ένας Επικίνδυνος Δρόμος

 Kris Nelskott, Ένας Επικίνδυνος Δρόμος (Κέδρος, Αθανάσιος Ζάβαλος)

από τον Πάνο Ιωαννίδη


Το ζήτημα της ταυτότητας, ατομικής και συλλογικής, έχει απασχολήσει σε σημαντικό βαθμό τη σύγχρονη αστυνομική λογοτεχνία. Η σχέση ενός ηρώα με την ταυτότητα της ταυτότητας του, δηλαδή αυτού που πιστεύει ότι είναι με αυτό που είναι ή γίνεται στην πραγματικότητα, συνιστά ένα δυναμικό αφηγηματικό πεδίο το οποίο όχι μόνο ξετυλίγει το κουβάρι της αφήγησης, αλλά σχολιάζει έμμεσα αλλά ευκρινέστατα την σύγχρονη κοινωνική και πραγματικότητα.
            Το μυθιστόρημα της Kris Nelskott, Ένας Επικίνδυνος Δρόμος (Κέδρος, Αθανάσιος Ζάβαλος), με ήρωα τον αφροαμερικανό ιδιωτικό ντετέκτιβ Σμόκι Ντάλτον, κινείται πάνω στο ρευστό πεδίο της ταυτότητας του σύγχρονου ανθρώπου. Ας δώσουμε λίγη σημασία παραπάνω στην υπόθεση. Ένας μαύρος ντετέκτιβ, ο οποίος είναι υιοθετημένος από ανάδοχη οικογένεια, καθώς έχει χάσει πολύ νωρίς τους γονείς του οι οποίοι δολοφονήθηκαν από αγνώστους, αναλαμβάνει να βρει τα στοιχεία της πραγματικής οικογένειας μιας λευκής, της Λόρα Χάθαγούει η οποία αναζητά την ταυτότητα της, με την ιστορία να τοποθετείται στο Μέμφις στις αρχές του 1968, λίγο πριν τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ με τον οποίο είναι παιδικός φίλος. Ο Σμόκι Ντάλτον έχει λάβει χρήματα από τους γονείς της Χάθαγούει  δίχως όμως να γνωρίζει το είδος της σχέσης που έχει μεταξύ τους. Ακόμη, ο Σμόκι Ντάλτον δεν είναι ο τυπικός μαύρος πολίτης των Η.Π.Α. εκείνης της εποχής καθώς προσπαθεί να βρει λύση στο έντονο φυλετικό πρόβλημα μέσω της οδού της κοινωνικής αφομοίωσης και όχι της βίας. Παράλληλα αξίζει να σημειωθεί ότι o ίδιος του έχει λάβει μια αξιοσημείωτη μόρφωση, λόγω της φροντίδας που του έδειξαν οι θετοί γονείς του, όμως δεν επέλεξε τον παραδοσιακό δρόμο εκπλήρωσης του αμερικάνικού ονείρου, ήτοι να κάνει οικογένεια και να βρει μια αξιοπρεπή και επικερδή συνάμα εργασία.

            Όλα τα παραπάνω μας μεταφέρουν στην ενδιάμεση περιοχή του γκρίζου, εκεί δηλαδή όπου στήνεται αριστοτεχνικά η πλοκή του εν λόγω μυθιστορήματος. Η αναζήτηση των ριζών της Χάθαγούει θα φέρει αντιμέτωπο τον ντετέκτιβ με τα δικά του φαντάσματα. Κατά τον τρόπο αυτό η Kris Nelskott μπλέκει το ατομικό με το συλλογικό και φυσικά το υποκειμενικό της προσωπικής ιστορίας με το αντικειμενικό επίπεδο της Ιστορίας. Λίγο πριν τελειώσει το βιβλίο ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ δολοφονείται. Είναι ένας τρόπος για την συγγραφέα να μας δηλώσει πως κάθε προσωπικό αδιέξοδο δεν παύει να έχει μια συγκριμένη και αναμφισβήτη πολιτική διάσταση. 

Τετάρτη 5 Οκτωβρίου 2016

Αναγνώσεις: Ένα Ολόγραμμα για τον Βασιλιά

από τον Πάνο Ιωαννίδη


Ένα Ολόγραμμα για τον Βασιλιά
(Κέδρος, Ελένη Ηλιοπούλου)

Ποιος είναι ο προορισμός του σύγχρονου μεταμοντέρνου ανθρώπου; Ζει για να δουλεύει ή εργάζεται για να ζει; Και εφόσον η εργασία είναι πλέον αναπόσπαστο στοιχείο της αναπαραγωγής του, πως συνδέεται στις μέρες μας με την ολοκλήρωση του;
            Το μυθιστόρημα του ταλαντούχου Dave Eggers, Ένα Ολόγραμμα για τον Βασιλιά (Κέδρος, Ελένη Ηλιοπούλου), συζητά τα προαναφερόμενα ερωτήματα, βάζοντας τον αναγνώστη στη μέση της αφήγησης, δίχως να χρησιμοποιεί ιδιαίτερα αφηγηματικά τρικ, μα δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα ιστορία στην οποία ο καθένας μπορεί να δει τον εαυτό του.
            Ο Άλαν και η επιχειρηματική του ομάδα βρίσκονται στην Σαουδική Αραβία, εκπροσωπώντας μια πολυεθνική εταιρία, με σκοπό να πάρουν ένα μεγάλο έργο σύγχρονης πληροφορικής τεχνολογίας στην αχανή χώρα, το οποίο θα εξυψώσει όχι μόνο την εταιρία αλλά και την αποτυχημένη καριέρα του ιδίου. Η αναμονή τους περιλαμβάνει την προετοιμασία της παρουσίασης τους, που στοχεύει στο ύψιστο πρόσωπο της περιοχής που δεν είναι άλλος από τον βασιλιά. Ένα από τα μέσα που χρησιμοποιούν, προκειμένου να τον πείσουν να τους δώσει το έργο είναι ένα πρωτότυπο  και μοναδικό ολόγραμμα. 
            Η αφήγηση κυλάει αργόσυρτα περιτριγυρίζοντας την αναμονή του Άλαν και των νεαρών μάνατζερ, αντρών και γυναικών, βρίσκοντας την ευκαιρία να κάνει εύστοχα σχόλια, για τις αντιφάσεις που υπάρχουν ανάμεσα στην σύγχρονη τεχνολογία και στους δομικούς θεσμούς αλλά και στους άγραφους κανόνες της Σαουδικής Αραβίας. Όμως το ζητούμενο για τον συγγραφέα, δεν είναι αυτό. Στόχος του είναι να θέσει επί τάπητος, την άσκοπη εκκρεμή περιπλάνηση του σύγχρονου ανθρώπου στην έρημο του ύστερου καπιταλισμού.
Ο βασιλιάς άλλωστε δεν έρχεται και η αναμονή συνεχίζεται. Η εξέλιξη αυτή δίνει τη δυνατότητα στον Άλαν να περιπλανηθεί στη χώρα, να προσπαθήσει να βρει τον χαμένο του ερωτισμό- εξαιρετική η σκηνή όπου ο ίδιος δεν θέλει να κάνει έρωτα στη γυμνή τεχνοκράτισσα με την οποία βρίσκεται στο σπίτι της, γιατί αδυνατεί να μπει μέσα σε έναν άλλον άνθρωπο και να γίνει ένα μαζί της. Παράλληλα έχει την ευκαιρία- μέσα από αφηγηματικά φλας μπακ να προσπαθήσει να αναδιατάξει την σχέση με την κόρη του, και να θέσει τις βάσεις για μια νέα αρχή.  
Το επίτευγμα του συγγραφέα βρίσκεται στο ότι καταφέρνει να μιλήσει για τα κενά του homo technologicus μέσα από μια ήρεμη αφήγηση, χωρίς μεγάλες εξάρσεις. Κρίσιμο ρόλο στο αφηγηματικό χαρτοφυλάκιο διαδραματίζουν οι παρομοιώσεις οι οποίες λειτουργούν καταλυτικά καθώς αναδεικνύουν τη μεταφορική διάσταση της υπόθεσης, ενώ η χρήση των οικονομικών όρων καταφέρνει να προσδώσει στον κεντρικό χαρακτήρα την οικονομίστικη διάσταση της συμπεριφοράς του. Το ολόγραμμα για τον βασιλιά είναι ωστόσο το ορόσημο για να αλλάξει ζωή ο κεντρικός ήρωας Άλαν, και αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο στοιχείο του βιβλίου καθώς κάθε τέλος μπορεί να γίνει μια υπέροχη ευκαιρία για μια νέα αρχή. 

Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2016

Τα Μωρά της Αθηνάς- Πρώτες Δέκα Σελίδες

Κυριακή  31 Μαρτίου 2013

Η γυναίκα βγήκε από την ασημένια Α160 αφήνοντας στη θέση του οδηγού έναν σεκιουριτά σε εγρήγορση. Κατηφόρισε προς τον ορμητικό χείμαρρο που κυλούσε ανάμεσα στις ελατώδεις πλαγιές και ακολούθησε το μονοπάτι στο πλάι του.  Φορούσε λινό κρεμ κοστούμι, καφέ μακό, κανελί χαμηλοτάκουνα παπούτσια. Ρούχα της δουλειάς για ένα ανώτερο στέλεχος, που προσπαθούσε να κρύψει την ταραχή στο βλέμμα με τη σταθερότητα στο βάδισμα.
            Τα πυκνά κλαδιά των κωνοφόρων εμπόδιζαν το φως του ανοιξιάτικου μεσημεριού να διαχυθεί στην ατμόσφαιρα. Λίγες φωτεινές θέσεις άλλαζαν με τις ώρες πάνω στο καφετί δέρμα του τοπίου. Μερικά αγριολούλουδα, πολλοί θάμνοι, κυρίως γύρω από το ποτάμι. Αφού περπάτησε γύρω στα σαράντα μέτρα, η γυναίκα σταμάτησε δίπλα στο ξύλινο γεφύρι. Έμεινε ακίνητη προσπαθώντας να αφουγκραστεί. Δεκαοχτώ, δεκαοχτώ.  Το επίμονο μοιρολόι από ένα σμάρι δεκοχτούρες προσπαθούσε να σκεπάσει τη βοή του χειμάρρου. Βημάτισε πέρα δώθε κατοπτεύοντας τον χώρο με άξονα αναφοράς το γεφύρι. Έπειτα πήρε μια μεγάλη πέτρα και την έριξε στο νερό κοιτάζοντας προς την απέναντι πλαγιά.
               Ξαφνικά, ανυψώθηκε δίπλα της τεντωμένο, χοντρό σύρμα, με τη μία άκρη δεμένη στο χείλος του γεφυριού και την άλλη αόρατη στα πέρατα της πλαγιάς. Γύρισε τρομαγμένη, για να αντικρύσει το κρεμασμένο στο σύρμα βικτοριανό καρουσέλ να πλησιάζει αργά μα σταθερά σαν τελεφερίκ που εκτελεί δρομολόγιο ρουτίνας. Το καρουσέλ ήταν ανοιχτό, δίχως όμως να παίζει μουσική. Οι καλαίσθητες μινιατούρες χαιρόταν τον κυκλικό χορό τους πάνω στα ξύλινα αλογάκια. Άνοιξε τον κίτρινο φάκελο που βρισκόταν σε μια θήκη στην οροφή. Περιείχε μια  εκτυπωμένη σελίδα Α4. Αφού τη διάβασε, της ήρθε να δακρύσει αλλά κρατήθηκε. Έβγαλε από την τσάντα της ένα μεγάλο ματσάκι με χαρτονομίσματα των διακοσίων και των εκατό ευρώ, τα εσώκλεισε στον φάκελο και τον έβαλε πίσω στη θήκη του. Το καρουσέλ ξεκίνησε πάλι τον χορό του παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής. Βάζοντας το τεκμήριο στην τσάντα της, η γυναίκα κίνησε προς το αυτοκίνητο. Δεκαοχτώ, δεκαοχτώ. Οι δεκοχτούρες συνέχιζαν το τραγούδι τους όταν ακούστηκε ο πυροβολισμός.
Όταν έφτασε τρέχοντας αντίκρισε έντρομη τον σύντροφο της να την κοιτάζει αργοσαλεύοντας τα βλέφαρα του. Η σφαίρα είχε ανοίξει μια τρύπα στο πουκάμισο του, ακριβώς στο σημείο της καρδιάς. Αίμα είχε πλημμυρίσει το στέρνο του, ενώ σάλιο κυλούσε από το στόμα του. Πριν προλάβει να του μιλήσει, ένοιωσε το κάψιμο στο χέρι της, και είδε το αίμα να αναβλύζει από τον βραχίονα της. Ο ήχος αυτή την φορά ακούστηκε στα αυτιά της σαν ένα κακό μαντάτο από το παρελθόν. Κατάφερε να βάλει γρήγορα μπρος και ξεκίνησε καταπίνοντας τα δάκρυα της, ενώ οι πυροβολισμοί έπεφταν ασταμάτητα.



ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΜΥΘΟΣ






Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές
 είναι γιατί τ' ακούς γλυκότερα,
κι η φρίκη δεν κουβεντιάζεται
γιατί είναι ζωντανή
γιατί είναι αμίλητη και προχωράει
στάζει στη μέρα
στάζει στον ύπνο
Μνησιπίμων πόνος

(Γ.Σεφέρης-Τελευταίος Σταθμός)





Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2013

-Η γενιά της Αλλαγής, προσπάθησε να καθορίσει τα όρια της δραστηριοποίησης μας.
- Γι’ αυτό μας έμαθε να μας αρέσουν τα έτοιμα;
- Αυτούς ποια τους αρέσουν;
- Θεωρήματα  που αποδεικνύουν ότι υπάρχει θάνατος μέσα στην ζωή.
- Μπερδεύουν την παρουσία συμφέροντος με τον φόβο του θανάτου.
-Τι εννοούμε με τον συμβατικό όρο γενιά της Αλλαγής;
- Εκείνους και εκείνες που μετά την πτώση των γραφικών δολοφόνων είχαν ως προοδευτικό δόγμα, ότι τα πρόβατα μπορούν να φτάσουν στον Όλυμπο.
-Μας τα ‘πρηξε η γενιά της Αλλαγής.
-Αυτό να λέγεται.
-Και να πεις ότι κατάφεραν κάτι. Τα έβαλαν με τον μπαμπά τους και κέρδισαν. Μεγάλη δουλειά έκαναν.
- Η μεγαλύτερη τους μπίζνα ήταν πάντως το μνημόνιο. Το σχέδιο Μάρσαλ, είναι στραγάλια μπροστά του.
- Όλοι έχουν δικαίωμα στην εκμετάλλευση. Αρκεί να υπάρχουν εκείνοι, που πουλάνε το χρόνο των κολασμένων στην κόλαση των άλλων.
-Απληστία Πέτρο: Αυγό ή Κότα; Ταξική Συνείδηση: Ποτάμι ή Πισίνα;
Ο Ριβέρης ήπιε την τελευταία γουλιά από το Singapore Sling του δίχως να απαντήσει. Το απόγευμα έδειχνε ήρεμο από τα απλωμένα στον πεζόδρομο τραπέζια του Blow Up. Ο Οκτώβρης διείσδυε στην  ατμόσφαιρα με μια βροχή την ημέρα. Κοίταξε το ρολόι του, κοίταξε το υγρό αστικό τοπίο . Πεθύμησε μια βόλτα στην άδεια πόλη μετά την καταιγίδα. Σε λίγη ώρα είχε ραντεβού με την Αντιγόνη Μπέη.
- Η συνείδηση του χρόνου αλλάζει καθώς από τη διαφορά της δημοκρατίας φτάσαμε στη δημοκρατία των διαφορών. Έχουν άραγε οι λαοί τις ελίτ που τους αξίζουν;
- Οι ελίτ θέλουν να δημιουργούν λαούς που αξίζουν πολλά και κοστίζουν λίγο.
- Σε καμιά συνεδρία σου το άκουσες αυτό;
Ο Ρουσέτος γέλασε και άναψε τσιγάρο . Ήταν η σειρά του να μην απαντήσει.


Ο ήλιος που βγήκε μετά την σύντομη βροχή, ομόρφυνε τα προάστια . Τα σύννεφα σχημάτιζαν στο φώς του φανταστικά σχέδια που θύμιζαν ρολόγια που λειώνουν. Αναρωτήθηκε πόσες ιστορίες θα μπορούσαν να γραφούν στα μπαλκόνια, έξω από τις διαφορετικά όμοιες μεζονέτες. Θυμήθηκε για λίγο τη Ρώμη, τους δρόμους με τα δέντρα πάνω από τη Βίλλα Μποργκέζε. Περιφέρθηκε οδηγώντας αργά ανάμεσα στα όμορφα πάρκα, παρατηρώντας δημόσιους υπαλλήλους να ξεκινούν τον απογευματινό διαιτητικό τους περίπατο, παππούδες που πήγαιναν σε δραστηριότητες τα εγγόνια τους, ελευθέρους επαγγελματίες που έφευγαν για το δεύτερο γύρο της δουλειάς. Υγρασία χωρίς δροσιά, ζέστη δίχως μνήμη η ρουτίνα σκέφτηκε, κοιτάζοντας τον ανοικτό ορίζοντα.

Πάρκαρε έξω από την αυλή της βίλας. Το σπίτι ήταν χτισμένο μερικά επίπεδα πάνω από το έδαφος με το τεχνητό ύψωμα να λειτουργεί και ως περιμετρικό μπαλκόνι. Τα χρώματα της γης έβαφαν το μεγάλο πολύγωνο οίκημα ενώ ενδιάμεσα στις πελούζες, στα λουλούδια και στους μικρούς κήπους εκτεινόταν συμμετρικές συστάδες από προβολείς εδάφους. Στο βάθος διακρινόταν το αίθριο και ακόμη πιο πέρα η είσοδος ενός ιδιωτικού δασυλλίου  με έλατα και κυπαρίσσια.
Χτύπησε το κουδούνι και του άνοιξε η οικιακή βοηθός με έντονα πάνω της τα ίχνη παλιννόστησης σε μια πατρίδα που δεν βρέθηκε ποτέ. Τον οδήγησε στην άδεια  σάλα και τον ρώτησε τι θα προτιμούσε. Παρήγγειλε καφέ φίλτρου και στάθηκε όρθιος παρατηρώντας τα περίπου εκατό τετραγωνικά γύρω του. Στη  βόρεια πλευρά πίσω του, βρισκόταν η μαύρη τραπεζαρία και ένα αρκετά μεγάλο μπαρ. Ένα πέτρινο τζάκι χώριζε στα δύο την απέναντι πλευρά, που τη γέμιζαν επάλληλα δύο σαλόνια, και ένα πανί προβολής με τον προτζέκτορα του. Αριστερά μια απομίμηση από την Άνοιξη του Μποτιτσέλι, δεξιά μια  γεμάτη βιβλιοθήκη στο χρώμα της κερασιάς πίσω από ένα όμορφο πιάνο με ουρά. Μερικά χαρακτικά στους τοίχους, λιγότερα αγαλματίδια και χειροποίητα φωτιστικά τόνιζαν την υπόσταση του χώρου, μαζί με το τεράστιο χαλί που σε μέρη της επιφάνειας του απεικονιζόταν όψεις από τις σημαντικότερες μάχες της παγκόσμιας ιστορίας.
Σχεδόν μαζί με τον καφέ εμφανίστηκε η Αντιγόνη Μπέη. Ήταν ψηλή, αδύνατη, με όμορφο πρόσωπο, κατάλευκο δέρμα, πράσινα μεγάλα μάτια, μαύρα λυτά μαλλιά μέχρι τους ώμους , περίπου ομήλικη του, λίγο πριν τα τριάντα πέντε. Ντυμένη με ένα μαύρο  φόρεμα μέχρι τα γόνατα που οι ασύμμετρες άκρες του έμοιαζαν με όχθες μιας ακτής που ψάχνει τη θάλασσα της, φορούσε καφετί κοκάλινο σκελετό μυωπίας και ένα διαμαντάκι στη μύτη. Παρά το γεγονός ότι τον κοίταξε κατάματα κατά τη διάρκεια των συστάσεων, δεν τον έκανε να νοιώσει άβολα. Μίγμα καλής αστικής ανατροφής και ελεγχόμενης αποκλίνουσας συμπεριφοράς συνειδητοποίησε καθώς του έδειχνε τις δύο πολυθρόνες μπροστά από το τζάκι.

-  Γνωρίζατε τον αδελφό μου Γρηγόρη Μπέη;
- Γνωρίζω ότι δολοφονήθηκε. Δεν έχω κλείσει ακόμη μήνα στην πόλη.
- Δολοφονήθηκε πριν από έξι μήνες περίπου. Το πτώμα του βρέθηκε από εκδρομείς στο τέλος του μονοπατιού που οδηγεί στον καταρράκτη Λειβαδίτη, δύο ώρες περίπου αφού δολοφονήθηκε. Πρόκειται για μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους γύρω στα εβδομήντα χιλιόμετρα βορειανατολικά από εδώ.  Δέχθηκε μια σφαίρα στην καρδιά και σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση πέθανε ακαριαία. Το μέρος είναι αρκετά απόμερο. Προσελκύει τον κόσμο συνήθως τα σαββατοκύριακα και τις αργίες των εαρινών μηνών. Μερικά χιλιόμετρα πιο πάνω ξεκινά το άβατο δάσος.
Ήπιε λίγο νερό πριν συνεχίσει.
- Βρέθηκε γυμνός στο νερό. Ο οικογενειακός μας δικηγόρος Παύλος Δραγουμάνος ήλθε σε επαφή με την αστυνομία ώστε να προχωρήσουν μόνο τα τυπικά. 
- Με τι ασχολούταν ο αδελφός σας;
- Διεύθυνε τον όμιλο Green Sea που απαρτιζόταν από τη διαφημιστική Green Sea και την ασφαλιστική Green Sea For Life. Λίγο καιρό πριν τον θάνατο του είχε ξεκινήσει μαζί με ντόπιους επιχειρηματίες ένα ευρύτερο επιχειρηματικό σχέδιο που έφερε το όνομα Green Sea Network. Από τα λίγα που κατάφερα να μάθω, κατάλαβα ότι πρόκειται για μια προσπάθεια δημιουργίας ενός τοπικού επιχειρηματικού δικτύου με προσπάθεια επέκτασης σε διαφορετικούς κλάδους παραγωγής. Μικρές εταιρίες που αντιμετώπιζαν πρόβλημα ρευστότητας είχαν καταφέρει να ενταχθούν στο δίκτυο. Όταν δολοφονήθηκε ζούσα στο εξωτερικό.
- Που ήσασταν;
- Στη Φλωρεντία. Έκανα το διδακτορικό μου πάνω στη σχέση οικοδομικής αντιπαροχής και αισθητικής της πόλης με μελέτη περίπτωσης τη μεταπολεμική Αθήνα. Έχω μάθει ότι ήσασταν χρόνια στη Ρώμη.
- Ναι. Έμεινα στην Ιταλία κάτι παραπάνω από δέκα χρόνια. Τι είχε σπουδάσει;
- Διοίκηση Επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη.  Έπειτα έκανε μάστερ στο Μάνατζμεντ Αλλαγών και στην Πολιτική Κοινωνιολογία στο Μάντσεστερ.
- Τι άνθρωπος ήταν ο αδελφός σας;
- Καλοβαλμένος και ανήσυχος. Όμορφος και αλαζόνας. Αρραβωνιασμένος με μόνιμη ερωμένη. Ένα παιδί μεγαλωμένο με δημοκρατικές αρχές που γοητεύτηκε στην πορεία από τα θέλγητρα της ελεύθερης αγοράς. Και φυλακίστηκε μέσα της.
- Γιατί το λέτε αυτό;
- Τον τελευταίο καιρό, στις επαφές που είχαμε διαρκώς ανέφερε την πρωτοπορία της κοινωνικής δικτύωσης. Σκοπός του ήταν να στήσει με τα χρόνια ένα ευρύτερο δίκτυο επιχειρήσεων, πολιτιστικών οργανισμών και ατόμων, που θα λειτουργούσε με σκοπό τη βελτίωση της ευημερίας, του εξήγησε κάνοντας μια γκριμάτσα απόρριψης. Όπως σας είπα και πριν το δίκτυο αυτό συστάθηκε αλλά λειτούργησε πολύ λίγο.
- Σας ενοχλούσαν οι στόχοι του;
- Τους έβρισκα ναΐφ. Πρόβαλλε τη δίψα του για κυριαρχία σε κάθε τι κοινωνικό που έκρινε ότι χρήζει βελτίωσης. Ή που απλώς δεν λειτουργούσε με βάση τα δικά του συμφέροντα, για να μιλήσω πιο ξεκάθαρα. Μας χώριζε και η απόσταση και δεν μπορούσα να τον επηρεάσω. Από τότε που τέλειωσα την Αρχιτεκτονική ζούσα έξω. Συγκατοικούσαμε ως φοιτητές στη Θεσσαλονίκη. Μου έλειπε τόσο πολύ που δεν του είπα ποτέ ότι διαφωνούσα ξεκάθαρα.
Ο Ριβέρης σηκώθηκε και βημάτισε ρίχνοντας λίγα άτακτα βλέμματα στο τεράστιο σαλόνι.
- Μου είχε στείλει ένα μήνυμα τρεις μέρες πριν σκοτωθεί. Έγραφε, Έχω μπλέξει άσχημα έλα από δω. Είχα υποχρεώσεις στο πανεπιστήμιο και ξεκίνησα δύο μέρες αργότερα. Όταν έφτανα σπίτι με περίμενε το κάλυμμα από το φέρετρο του στην πόρτα, είπε βουρκώνοντας.
- Δεν πρόλαβε να γνωρίσει και το παιδί του, επανήλθε αφού σκούπισε τα δάκρυα της. Η Καλλιόπη, η αρραβωνιαστικιά του είναι επτά μηνών έγκυος.
- Ο πατέρας σας ως γνωστός βουλευτής του νομού ενεπλάκη στην έρευνα;
- Μόνο για να μην πάρει διαστάσεις το θέμα στον τύπο. Βγήκε ένα δελτίο τύπου που έγραψε ο Δραγουμάνος στο οποίο αναφέρεται ότι τον λήστεψαν και τον σκότωσαν άγνωστοι περαστικοί. 
- Αυτή είναι η κυρίαρχη άποψη στον όμιλο Green Sea και στην πιάτσα;
Η Αντιγόνη Μπέη έγνεψε θετικά.
- Ο πατέρας μου είναι διαθέσιμος να σας παράσχει κάθε δυνατή κάλυψη για να ολοκληρώσετε την έρευνα. Το ίδιο και ‘γω φυσικά. Αν λύσετε την υπόθεση και βρείτε πέρα από τον φονιά και τα κίνητρα του θα λάβετε πενήντα χιλιάδες, συν τα έξοδα σας. Σε αντίθετη περίπτωση θα αποζημιωθείτε με το ένα τέταρτο. Είμαστε  σύμφωνοι;
Από μικρός είχε μάθει ότι το μίσος είναι πάντοτε ικανός σύμβουλος σωστών κινήσεων.  Του έκανε εντύπωση όμως ότι αυτή η ενδιαφέρουσα γυναίκα γνώριζε πολύ καλά ότι πριν την πάροδο του χρόνου, μόνο η αλήθεια μπορεί να το καταλαγιάσει.
- Σύμφωνοι, απάντησε ο Ριβέρης και αφού έσφιξαν τα χέρια πήρε έναν φάκελο με φωτογραφίες του νεκρού και σημειώσεις για τους ανθρώπους και τις στιγμές της πορείας του.



Τετάρτη 31 Αυγούστου 2016

Αναγνώσεις: Ο Κρυφός Πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών


Δημήτρης Μαμαλούκας, Ο Κρυφός Πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών (Κέδρος)


από τον Πάνο Ιωαννίδη

Για ποιους λόγους δημιουργείται η πολιτική αντίσταση απέναντι σε κάθε λογής εξουσία; Υπάρχει διαδρομή εξάρτησης στις πολιτικές μας επιλογές ή είναι εντελώς αυθαίρετες; Και αν υπάρχει πως δημιουργείται το φαινόμενο που έχει χαρακτηριστεί ως πολιτική τρομοκρατία;
            Το μυθιστόρημα του Δημήτρη Μαμακλούκα, Ο Κρυφός Πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών, (Κέδρος), διερευνά τα προαναφερόμενα ερωτήματα δίχως να προσφέρει σαφείς απαντήσεις. Αντιθέτως αφήνει στο αναγνωστικό κοινό να βγάλει τα λογοτεχνικά συμπεράσματα του. Ή για να το θέσω καλύτερα, η ιστορία και η πλοκή της συνιστούν ίσως την καλύτερη αφήγηση σχετικά με τα αίτια και τα αιτιατά του φαινομένου.
            Το στόρι βασίζεται στην εξαφάνιση του Αλεσάντρο, ενός φοιτητή πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια και στις αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλεί. Η μητέρα του Κιάρα ζητάει τη βοήθεια των δύο κολλητών ντετέκτιβ, του Γκαμπριέλε Αμπιάτι και του Νικόλα Μιλάνο, γνωστών και μη εξαιρετέων μπον βιβέρ, ηρώων του συγγραφέα που έχουν εμφανιστεί και στο βιβλίο του Η Χαμένη Βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα. Παράλληλα στο παιχνίδι της αναζήτησης μπαίνει και ο Ντίνο Μπατάλια, γνωστός συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων που έχει στερέψει από έμπνευση. Καθώς η αναζήτηση του Αλεσάντρο προχωρά, αναδεικνύονται μια σειρά από ευρήματα τα οποία συνδέουν το χθες με το σήμερα και συνάμα όλους τους ήρωες με ένα όχι και τόσο μακρινό παρελθόν.

            Η αφήγηση είναι πολυεπίπεδη υπό την έννοια ότι ο συγγραφέας εστιάζει σε κάθε έναν από τους ήρωες αναζητώντας τη δική του αλήθεια. Η ντελικάτη αισθητική των περισσότερων ηρώων ταιριάζει άψογα με την στρωτή γλώσσα του συγγραφέα. Η ανατροπή που επέρχεται στο τέλος μας θυμίζει μια από τις βασικές αλήθειες του noir πως τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. 

Πέμπτη 18 Αυγούστου 2016

Αναγνώσεις: Πως ένας Εκτελεστής λέει αντίο

Malcom MacKay-Πως ένας Εκτελεστής λέει αντίο

Μία από τις άγραφες αρχές κάθε noir που σέβεται τον εαυτό του περικλείεται στο κοινώς λεγόμενο «ο θάνατος σου η ζωή μου». Πρόκειται ίσως για έναν άγραφο νόμο των κοινωνιών από τότε που συγκροτήθηκαν ή για να το θέσουμε ίσως καλύτερα, των κοινωνιών των οποίων η βία συνιστά ενδογενές χαρακτηριστικό. Πάνω σε αυτή την σκληρή, αλλά τόσο αληθινή συχνά αρχή οικοδομούνται οι στρατηγικές μυριάδων δρώντων, ειδικά εκείνων που δραστηριοποιούνται στον λεγόμενο υπόκοσμο.
            Το μυθιστόρημα του Malcom MacKay, Πως ένας εκτελεστής λέει αντίο (Πόλις, Άλκηστις Τρίμπερη), συνιστά το δεύτερο μέρος της τριλογίας της Γλασκόβης (για το πρώτο μέρος γράψαμε εδώhttp://negraliteratura.blogspot.gr/2014/12/blog-post_7.html). Και πάλι οι ήρωες του κόσμου του Σκοτσέζου συγγραφέα είναι οι άνθρωποι που ζουν στο όριο μεταξύ παραβατικότητας και νομιμοφροσύνης. Ίσως άλλωστε ένα από τα σπουδαιότερα ευρήματα του βιβλίου να είναι πως όλοι οι πρωταγωνιστές είναι βουτηγμένοι μέχρι τον λαιμό στην παρανομία ενώ έχουν μια καθ’ όλα νόμιμη ζωή.
            Το στόρι έχει ως εξής: ένας έμπειρος επαγγελματίας εκτελεστής ο Φρανκ, επιστρέψει στη δουλειά μετά από πολύμηνη άδεια λόγω κάποιας χειρουργικής επέμβασης. Ο Πήτερ Τζέημσον αρχηγός της εγκληματικής οργάνωσης στην οποία ανήκει, του αναθέτει να σκοτώσει τον Τόμι Σκοτ, έναν ανερχόμενο μικρέμπορο της τοπικής πιάτσας ο οποίος ανήκει σε άλλη συμμορία. Ο Φρανκ αναλαμβάνει τη δουλειά όλος χαρά και προσμονή για επιστροφή στις παλιές επιτυχίες του παρελθόντος. Όμως τα αντανακλαστικά του δεν είναι αυτά που ήταν με αποτέλεσμα η επιχείρηση να μην εξελίσσεται με βάση τον αρχικό σχεδιασμό. Ο μόνος που μπορεί να επαναφέρει την τάξη σε αυτό το παράνομο και παράλογο συνάμα καθεστώς αταξίας είναι ο Κάλουμ ΜακΛιν, ένας επαγγελματίας εκτελεστής γνωστός στην πιάτσα για την αποτελεσματικότητα του.
            Στακάτοι ρυθμοί, γρήγορη αφήγηση και μια μόνιμη πάλη μεταξύ σκιών που κινούνται στο ρευστό πεδίο του γκρίζου συνιστούν κατά την άποψη μου τα βασικά υλικά του MacKay. Η αναφορά στο Le Samurai του Jean-Pierre Melville είναι πασιφανής και ιδιαίτερα εύστοχη. Επίσης δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι οι πρακτικές των γκάνγκστερ συναντιούνται εύκολα από τον αναγνώστη και στην καθημερινή κοινωνικοοικονομική ζωή σε ανθρώπους που βιώνουν καθόλα νόμιμο βίο. Ίσως άλλωστε να υπάρχει μια σύνδεση με την επιλογή των ονομάτων των ηρώων: είναι όλα τους καθημερινά και συνηθισμένα.

            Η πρόζα του MacKay είναι απλή και ίσως για αυτό και ιδιαίτερα πετυχημένη. Καθώς προχωρά η αφήγηση και η αγωνία κορυφώνεται μοιάζει λες και το παλιό με το νέο συγκρούονται με έπαθλο έναν κόσμο που δεν αλλάζει.  Αναμφίβολα ανυπομονούμε για το τελευταίο μέρος της τριλογίας. 

Πάνος Ιωαννίδης

Δευτέρα 11 Ιουλίου 2016

Αναγνώσεις: Οι Κόκκινες Βασίλισσες


Τζόναθαν Λέθεμ, Οι Κόκκινες Βασίλισσες (Κέδρος, Ελένη Ηλιοπούλου)

Ποια είναι τελικά η σχέση του ατόμου με την ιστορία; Έχει τη δυνατότητα ένας προικισμένος άνθρωπος λαμβάνοντας τις κατάλληλες αποφάσεις να αλλάξει την συλλογική τύχη; Και αν ναι ποιες προσωπικές θυσίες οφείλει να επωμιστεί προκειμένου να τα καταφέρει; Και αν όχι ποια θα είναι η μοίρα του ενώ θα ιδιωτεύει αδιάφορος για το συλλογικό γίγνεσθαι εστιάζοντας αποκλειστικά στη ζωή του;
            Το μυθιστόρημα του Τζόναθαν Λέθεμ, Οι Κόκκινες Βασίλισσες (Κέδρος, Ελένη Ηλιοπούλου), αναπτύσσει τα παραπάνω ερωτήματα δίχως φυσικά να προσφέρει κάποια απάντηση. Και αυτό συνιστά μέρος της γοητείας του. Η υπόλοιπη ομορφιά του πολυφωνικού αφηγήματος έγκειται στο ότι αναδεικνύει όψεις της σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας που είναι αρκετά άγνωστες στο ευρύ κοινό με τον γνωστό σπειροειδή αφηγηματικό τρόπο του Λέθεμ.
            Στον πυρήνα της αφήγησης βρίσκεται η Ρόουζ Τσίμερ, ένθερμη κομουνίστρια, που ξέρει να υποστηρίζει τους αδύνατους και δεν έχει ενδοιασμούς να τα βάζει ακόμη και με το ίδιο της το κόμμα. Βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1950, όπου ο μακαρθισμός δίνει και παίρνει στην Αμερική και κάθε εναλλακτική πολιτική πρόταση έχει το κόστος της.  Γύρω από τη Ρόουζ περιστρέφονται όλοι οι ήρωες του βιβλίου, των οποίων η ζωή καθορίζεται με τον ένα ή τον άλλον τρόπο από τις επιλογές της μητριαρχικής αυτής φιγούρας. Η κόρη της Μίριαμ που μεγαλώνει με τον πατέρα της μακριά και αμφισβητεί την πορεία της μητέρας της στη ζωή, ο ομοφυλόφιλος γιος του εραστή της Ρόουζ Σίσερο που γίνεται καθηγητής συγκριτικής λογοτεχνίας αλλά τη θαυμάζει, ο εραστής της Ρόουζ ένας μαύρος ικανός αστυνομικός, ο γιος της Μίριαμ Σέρτζιους που μεγαλώνει μακριά από όλους και όλες και ο ξάδελφος της ο Λένι, ένας ικανότατος σκακιστής αλλά ιδιόρρυθμη φιγούρα λειτουργούν ως άτυπα παιδιά της όχι ακόμα και τόσο φανερής πρόσφατης αμερικανικής ιστορίας.
            Η αφήγηση είναι πολυδαίδαλη με τον Λέθεμ να δίνει φωνή, ή τουλάχιστον αφηγηματικό μερίδιο σε όλους σχεδόν τους βασικούς ήρωες του. Παράλληλα η εκκρεμής παλινδρόμηση της αφήγησης στον χρόνο επιτρέπει τον αναγνώστη να μελετά την σχέση αιτίου και αιτιατού στις επιλογές των ηρώων. Είναι απαραίτητο επίσης να αναφερθεί ότι η σπουδαία πρόζα του Λέθεμ διανθίζεται από μια σειρά σημεία και σύμβολα που μας φέρνουν εγγύτερα στην σπουδαία εναλλακτική αμερικανική κουλτούρα του δεύτερου μισού του περασμένου αιώνα.

            Και αν όλα αυτά φαντάζουν μακρινό παρελθόν σε έναν κόσμο που στροβιλίζεται στους ρυθμούς του χρήματος, ο σπουδαίος συγγραφέας μας υπενθυμίζει στο τέλος ότι οι πυρήνες της πρωτοπορίας μπορούν να δημιουργηθούν από το πουθενά. Ή για να γίνω σαφέστερος από τα κενά αγάπης που αφήνει στο διάβα της η αδυσώπητη εξουσίας.

Πάνος  Ιωαννίδης

Κυριακή 10 Ιουλίου 2016

Τα Μωρά της Αθηνάς (προδημοσίευση)

Πάνος Ιωαννίδης

Τα Μωρά της Αθηνάς (προδημοσίευση)

Κυριακή 31 Μαρτίου 2013


Η ΓΥΝΑΊΚΑ ΒΓΗΚΕ από την ασημένια Α160 αφήνοντας στη θέση του οδηγού έναν νέο άντρα ντυμένο κοτζαμπάση σε εγρήγορση. Κατηφόρισε προς τον ορμητικό χείμαρρο που κυλούσε ανάμεσα στις ελατώδεις πλαγιές και ακολούθησε το μονοπάτι στο πλάι του. Φορούσε λινό κρεμ κοστούμι, καφέ μακό, κανελί χαμηλοτάκουνα παπούτσια. Ρούχα της δουλειάς για ένα διοικητικό στέλεχος, που προσπαθούσε να κρύψει την ταραχή στο βλέμμα με τη σταθερότητα στο βάδισμα.
     Τα πυκνά κλαδιά των κωνοφόρων εμπόδιζαν το φως του ανοιξιάτικου μεσημεριού να διαχυθεί στην ατμόσφαιρα. Λίγες φωτεινές θέσεις άλλαζαν με τις ώρες πάνω στο καφετί δέρμα του τοπίου. Μερικά αγριολούλουδα, πολλοί θάμνοι, κυρίως γύρω από το ποτάμι. Αφού περπάτησε γύρω στα σαράντα μέτρα, η γυναίκα σταμάτησε δίπλα στο ξύλινο γεφύρι. Έμεινε ακίνητη προσπαθώντας να αφουγκραστεί. Δεκαοχτώ, δεκαοχτώ. Το επίμονο μοιρολόι από ένα σμάρι δεκαοχτούρες προσπαθούσε να σκεπάσει τη βοή του χειμάρρου. Βημάτισε πέρα δώθε κατοπτεύοντας τον χώρο με άξονα αναφοράς το γεφύρι. Έπειτα πήρε μια μεγάλη πέτρα και την έριξε στο νερό κοιτάζοντας προς την απέναντι πλαγιά.
Ξαφνικά, ανυψώθηκε δίπλα της τεντωμένο, χοντρό σύρμα, με τη μία άκρη δεμένη στο χείλος του γεφυριού και την άλλη αόρατη στα πέρατα της πλαγιάς. Γύρισε τρομαγμένη, για να αντικρύσει το κρεμασμένο στο σύρμα βικτοριανό καρουσέλ να πλησιάζει αργά μα σταθερά σαν τελεφερίκ που εκτελεί δρομολόγιο ρουτίνας. Το καρουσέλ ήταν ανοιχτό, δίχως όμως να παίζει μουσική. Οι καλαίσθητες μινιατούρες χαίρονταν τον κυκλικό χορό τους πάνω στα ξύλινα αλογάκια. Άνοιξε τον κίτρινο φάκελο που βρισκόταν σε μια θήκη στην οροφή. Περιείχε μια εκτυπωμένη σελίδα Α4. Αφού τη διάβασε, της ήρθε να δακρύσει αλλά κρατήθηκε. Έβγαλε από την τσάντα της ένα μεγάλο ματσάκι με χαρτονομίσματα των διακοσίων και των εκατό ευρώ, τα εσώκλεισε στον φάκελο και τον έβαλε πίσω στη θήκη του. Το καρουσέλ ξεκίνησε πάλι τον χορό του, καθώς εκείνη έπαιρνε το δρόμο της επιστροφής. Βάζοντας το τεκμήριο στην τσάντα της, η γυναίκα κίνησε προς το αυτοκίνητο. Δεκαοχτώ, δεκαοχτώ. Οι δεκαοχτούρες συνέχιζαν το τραγούδι τους όταν ακούστηκε ο πυροβολισμός.
Όταν έφτασε τρέχοντας αντίκρισε έντρομη τον σύντροφό της να την κοιτάζει αργοσαλεύοντας τα βλέφαρά του. Η σφαίρα είχε ανοίξει μια τρύπα στην πουκαμίσα του, ακριβώς στο σημείο της καρδιάς. Αίμα είχε πλημμυρίσει το στέρνο του, ενώ σάλιο κυλούσε από το στόμα του. Πριν προλάβει να του μιλήσει, ένοιωσε το κάψιμο στο χέρι της, και είδε το αίμα να αναβλύζει από τον βραχίονά της. Ο ήχος αυτή την φορά ακούστηκε στα αυτιά της σαν ένα κακό μαντάτο από το παρελθόν. Κατάφερε να βάλει γρήγορα μπρος και ξεκίνησε καταπίνοντας τα δάκρυά της, ενώ οι πυροβολισμοί έπεφταν ασταμάτητα.




Πάνος Ιωαννίδης & Εκδόσεις Πηγή©, 2016

Παρασκευή 24 Ιουνίου 2016

Λεκτικά Κενά: Έλα να πάμε στο Νησί


Έλα να Πάμε στο Νησί

Υπάρχουν ορισμένα ιστορικά γεγονότα τα οποία προκαλούνται τυχαία, λες και ακολουθούν τον κανόνα του φαινομένου της πεταλούδας. Ένα πετάρισμα εδώ, προκαλεί εκρήξεις με έναν ανερμήνευτο απαγωγικό τρόπο πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Υπάρχουν όμως και ιστορικές επιλογές, των οποίων η διαλεκτική ανάλυση, είναι μεν πολυδιάστατη σαν ιστός αράχνης, πλην όμως δύναται μέσω της σπειροειδούς επαγωγής να προσφέρει χρήσιμα ευρήματα. Το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος είναι αναμφίβολα ένα εξ αυτών, πολλώ δε μάλλον όταν δεν σου αρέσει καθόλου.
     Όταν ήμουν στο πανεπιστήμιο, μερικοί φίλοι με φώναζαν χαϊδευτικά αγγλάκι. Το παρατσούκλι έβγαινε από το κούρεμα, τις μουσικές προτιμήσεις, τα αμέτρητα ξενύχτια στο Berlin, το ενδιαφέρον για τη μελέτη της αποικιοκρατίας και των συνεπειών της, την αγάπη για τα αγγλικά και πάει λέγοντας. Δεν κρύβω ότι μου άρεζε πολύ και χαμογελούσα συνεσταλμένα. Χρόνια μετά, όταν πήγα για πρώτη φορά στο Νησί, ένοιωσα περίεργα: από τη μία ένοιωθα σαν το σπίτι μου, από την άλλη μου έλειπε η Ελλάδα. Το σίγουρο είναι πως και τις τρεις φορές που πήγα στη Βρετανία, είτε για διακοπές, είτε για ακαδημαϊκές υποχρεώσεις πέρασα υπέροχα, γνώρισα ανθρώπους από όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, έκανα φίλους. Ακόμη και σήμερα αλλάζω με λίγα πράγματα ένα ξενύχτι στο νυχτερινό Εδιμβούργο, μια βόλτα στο Camden Κυριακή μεσημέρι, ένα βροχερό απόγευμα στο Cardiff και φυσικά δεν αλλάζω το απροσμέτρητο γοητευτικό χάος του Λονδίνου.
     Για να μην μακρηγορώ, το σίγουρο είναι πως η μελαγχολία που έβλεπα στους κατοίκους της Βρετανίας δεν ήταν απλώς απόρροια της χρηματοοικονομικής κρίσης, Και σε αυτό το εύρημα κατέληξα σταδιακά, όσο δηλαδή συνέχιζα να πηγαίνω. Περισσότερο συνδεόταν με την απώλεια, πολλών στοιχείων που συνδεόταν με την ιδιόμορφη πατρίδα τους. Το κοινωνικό κράτος, ο καθαρός συνδικαλισμός, η σπουδαία εναλλακτική μουσική, οι μπύρες, η σκουρόχρωμη ενδοχώρα που γίνεται πανέμορφη με τη βροχή και φυσικά οι πολιτικές τόνωσης της ενεργού ζήτησης, ξεχασμένες από τον στείρο ηπειρωτικό νεοφιλελευθερισμό και άλλα  πολλά στοιχεία που δεν χωράν εδώ έφθιναν μέσα στις ντουλάπες της παγκοσμιοποίησης. Δεν θα ξεχάσω ποτέ ένα γκρίζο απόγεμα στο Γκρίνουϊτς που παρατηρούσαμε με θλίψη με την σύντροφο μου ανθρώπους που τους ξέβρασε το σύστημα αλλά που έσφυζαν από  ζωντάνια και που το βλέμμα τους έστελνε το σινιάλο ότι κάποτε ενδιαφέρθηκαν για μια άλλη ζωή, να ζητιανεύουν ή να τρώνε το τόσο χαρακτηριστικό τριγωνικό αγγλικό σάντουιτς και να ρουφάνε μπύρα με βουλιμία και συνάμα ντροπαλά γιατί κάποιος άγνωστος βρέθηκε να τους κεράσει.
      Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα αποτιμηθεί εν καιρώ και σταδιακά θα βγαίνουν στο φως όλες οι αποχρώσεις της φαινομενικής σκιάς που απλώνεται πάνω από το Νησί. Το σίγουρο είναι πως ο παραδοσιακός κλασικός καπιταλισμός, ναι αυτός που νοιάζεται για την εργατική τάξη, απλώς και μόνο γιατί την έχει ανάγκη και όχι για συναισθηματικούς λόγους, αλλά είναι αποφασιστικός και ξέρει να λύνει γόρδιους δεσμούς και όχι να τους χαζεύει, νίκησε για την ώρα τον φοβισμένο και συνάμα άπειρο νεοφιλελεύθερο ξάδελφο από την ηπειρωτική Ευρώπη. Το πιο τραγικό ίσως στην όλη ιστορία δεν είναι άλλο από το ότι ο νεοφιλελευθερισμός ξεκίνησε να εφαρμόζεται από τη Βρετανία. Σε κάθε περίπτωση. οι πολιτικές στήριξης της στερλίνας που επίκειται και που κατά πάσα πιθανότητα είναι ήδη σχεδιασμένες, δείχνουν ότι σε αυτή την περίπτωση μόνο με φτωχό συγγενή δεν έχουμε να κάνουμε. Από κει και πέρα, η αναμενόμενη αύξηση του πληθωρισμού θα δώσει το άλλοθι για περαιτέρω ενίσχυση ενός εκ των αρχαιότερων κρατικών διοικητικών συστημάτων του κόσμου.
     Κλείνοντας δεν μπορώ παρά να αναφερθώ στο μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ, Μια Μικρή Γερμανική Πόλη (Καστανιώτης, Ιλάειρα Διονυσοπούλου), όπου με φοβερό τρόπο περιγράφεται η υπόγεια μάχη των βρετανικών και γερμανικών υπηρεσιών στις αρχές της δεκαετίας του '70 με αντικείμενο την ένταξη της Βρετανίας στην ΕΟΚ το 1973 και ατελείωτες αναφορές στην έκβαση του 'Β Παγκόσμιου Πολέμου. Θα βρεθεί κάποια άλλη πένα να γράψει για τις σημερινές εξελίξεις; Παρόλο που είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος άνθρωπος πολύ αμφιβάλλω.

Πάνος Ιωαννίδης


Πέμπτη 9 Ιουνίου 2016

Αναγνώσεις: Στην Άκρη του Γκρεμού

Πάνος Ιωαννίδης: Ανανγνώσεις

Ραφαέλ Τσίρμπες, Στην Άκρη του Γκρεμού 
(Κέδρος, Βασιλική Κνήτου)



Ο τρόπος λειτουργίας των οικονομικών συστημάτων είναι τέτοιος που κάνει τους ανθρώπους αδυσώπητους και σκληρούς; Ή μήπως ο σημερινός καπιταλισμός της φούσκας ωθεί τους ανθρώπους να προσπαθούν να γίνουν κάτι παραπάνω και πολύ πιο κερδοφόρο από αυτό που είναι στην πραγματικότητα; Ή τελικά ο άνθρωπος εξελίσσεται αργά η γρήγορα κατ’ εικόνα και ομοίωση του κόσμου που ζει;
            Το εξαιρετικό μυθιστόρημα του Ραφαέλ Τσίρμπες, Στην Άκρη του Γκρεμού (Κέδρος, Βασιλική Κνήτου), περικλείει τα προαναφερόμενα ερωτήματα με τον πλέον κατάλληλο λογοτεχνικό τρόπο: Δίχως να δίνει ξεκάθαρη απάντηση. Αντιθέτως η πολυφωνική αφήγηση που επιλέγει ο πρόσφατα χαμένος συγγραφέας (1949-2015), δημιουργεί στον αναγνώστη το κατάλληλο κλίμα για να θέσει και ο ίδιος μια σειρά ερωτήματα στον εαυτό του.
            Βρισκόμαστε στην Όλμπα, μια επαρχιακή πόλη της Ισπανίας όπου ο Εστέμπαν, ένας ηλικιωμένος ξυλουργός με σπουδαία φήμη αναγκάζεται στο να κλείσει τη μικρή βιοτεχνία του και να απολύσει το προσωπικό του. Η χρεοκοπία του, μεταξύ άλλων οφείλεται και στο ότι επένδυσε σημαντικό μέρος της κερδοφορίας του στην κατασκευαστική εταιρία του Πεδρός, ενός νεόπλουτου εργολάβου ο οποίος με το σκάσιμο της οικιστικής φούσκας έχει εξαφανιστεί δίχως να τον αποζημιώσει. Το κλείσιμο της βιοτεχνίας έχει προκαλέσει μια σειρά από αλυσιδωτές αρνητικές αντιδράσεις, όχι μόνο στην καθημερινότητα του Εστέμπαν, αλλά και στις οικογένειες των εργαζομένων του, τόσο αυτών που απασχολούσε νόμιμα, όσο και εκείνων που απασχολούταν παράνομα, γηγενών και μεταναστών μαζί.
            Το μυθιστόρημα ανοίγει με μια συγκλονιστική σκηνή, όπου ένας Μαροκινός, πρώην εργαζόμενος στο ξυλουργείο του Εστέμπαν παρατηρεί δύο αδέσποτα σκυλιά να μαλώνουν πάνω από ένα ανθρώπινο χέρι. Η συνέχεια περιλαμβάνει μια σειρά από συγκλονιστικούς μονολόγους, με την αφηγηματική μερίδα του λέοντος να πηγαίνει στον ξυλουργό. Σκοπός του συγγραφέα κατά τη γνώμη μου δεν είναι άλλος από το να παρουσιαστεί η ισπανική κοινωνία όπως είναι· δηλαδή στα όρια της. Η ευκρινέστατη ανατομία των ανθρώπινων σχέσεων, όπως έχουν περιέλθει στην εποχή του ύστερου καπιταλισμού, και δη των ερωτικών, η κρίση που περνάει ο ταλαιπωρημένος θεσμός της οικογένειας, η αδυναμία της τέχνης να πείσει της μάζες και φυσικά η ανεπάρκεια των κοινωνικών πολιτικών, συνθέτουν ένα φοβερό λογοτεχνικό παλίμψηστο το οποίο παρά τον πυκνό λόγο του δεν κουράζει αλλά προβληματίζει.
            Μυθιστορήματα όπως το Στην Άκρη του Γκρεμού καταφέρνουν να επαναφέρουν τη λογοτεχνία στη θέση που της αξίζει. Εκεί δηλαδή όπου μπορεί να διαλογιστεί επί ίσοις όροις με τον κόσμο που περιγράφει και τα περίπλοκα ζητήματα που τον απασχολούν. 

Πέμπτη 2 Ιουνίου 2016

Τα Μωρά της Αθηνάς (Συνοπτική Περίληψη)



Παρακάτω μπορείτε να βρείτε την συνοπτική περίληψη από το πρώτο μυθιστόρημα μου, Τα Μωρά της Αθηνάς (Εκδόσεις Πηγή) που κυκλοφορεί λίαν συντόμως:


Ο Γρηγόρης Μπέης, νέος και όμορφος, πρωτοπόρος επιχειρηματίας με έντονη κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα, άντρας με αρραβωνιαστικιά και ερωμένη, γιος βουλευτή και πρώην υπουργού βρίσκεται νεκρός στην κοίτη ενός καταρράκτη κάπου στη Βόρεια Ελλάδα. Η αδελφή του Αντιγόνη, μια γοητευτική αρχιτεκτόνισσα της επαρχίας αναθέτει στον Πέτρο Ριβέρη, ιδιωτικό ντετέκτιβ να βρει τι συνέβη στον μικρότερο αδελφό της.
Ο Πέτρος Ριβέρης έχει μόλις εγκατασταθεί στην πόλη μετά από μακρόχρονη περιπλάνηση στην Ευρώπη και κατά τη διάρκεια των περίπλοκων ερευνών του έρχεται αντιμέτωπος με μια σειρά από αινίγματα: Για ποιον λόγο ο Γρηγόρης Μπέης δημιούργησε το Green Sea Network, ένα δίκτυο επιχειρήσεων και πολιτιστικών οργανισμών; Ποια ήταν τα κίνητρα των συνεργατών του όταν αποφάσισαν να υποστηρίξουν την στρατηγική του και να συμμετάσχουν στο Green Sea Network; Γιατί αντέδρασε μια παρέα νέων επιστημόνων στα σχέδια του Γρηγόρη Μπέη προσπαθώντας για κάτι διαφορετικό; Η έρευνα της υπόθεσης φέρνει αντιμέτωπο τον Πέτρο Ριβέρη με καλά κρυμμένα μυστικά στο δέρμα της πόλης κάνοντας τον να συνειδητοποιήσει ότι λίγα πράγματα είναι όπως φαίνονται.



Παρασκευή 13 Μαΐου 2016

Αναγνώσεις: Λεσβία

Πάνος Ιωαννίδης-Αναγνώσεις

Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Λεσβία
(Εκδόσεις Κέδρος)

Είναι το φύλο ενός ανθρώπου βιολογικά προκαθορισμένο ή πρόκειται για κοινωνική κατασκευή; Ακολουθεί ένας άνθρωπος τον έμφυλο προσανατολισμό του σε όλη τη ζωή; Ή μήπως έχει τη δυνατότητα να μπορεί να εναλλάσσει τις γενετήσιες επιλογές του;
            Το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Ραπτόπουλο, Λεσβία από τις εκδόσεις Κέδρος συζητά μεταξύ άλλων το προαναφερόμενα ερωτήματα, προβάλλοντας μια σύντομη ομοφυλοφιλική ιστορία ανάμεσα σε δύο νέες γυναίκες. Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μια από τις αγαπημένες συγγραφικά εποχές του Ραπτόπουλου, και η Μελίνα μια φοιτήτρια με ετεροφυλοφιλικό προσανατολισμό, ερωτεύεται σφοδρά τη Βιβή, δηλωμένη λεσβία. Ο έρωτας τους είναι παράφορος και αντέχει τους κραδασμούς και τις διαταραχές-ακόμη και τον βιασμό της Μελίνας από έναν ψυχοπαθή χούλιγκαν.
 Η επιλογή του Ραπτόπουλου να τοποθετήσει την αρχή της λεσβιακής σχέσης πριν από τον βιασμό της Μελίνας από τον Παπαϊωάννου, δεικνύει και την συγγραφική του ωριμότητα, καθώς αποφεύγει εύκολες και ίσως φτηνές ερμηνείες που συνδέουν την ομοφυλόφιλη επιλογή, με το κοινωνικό-πολιτιστικό φαλλοκρατικό περιβάλλον. Ακόμη οι περιγραφές των ερωτικών στιγμών των δύο γυναικών δίνονται με ξερό τρόπο, ο οποίος όμως εμπεριέχει εν γένει τη γλυκύτητα και την ιερότητα της ανθρώπινης επαφής. Όλα αυτά είναι απόρροια του συγγραφικού στόχου που δεν είναι άλλος, κατά την άποψη μου, από το να δειχθεί η ρευστότητα των έμφυλων σχέσεων και οι προοπτικές της ερωτικής ολοκλήρωσης του ανθρώπου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, που η ιστορία τοποθετείται στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ίσως της πλέον αμφισεξουαλικής δεκαετίας με όρους ταυτότητας υπό μια ολιστική έννοια. Το τέλος των περιορισμών που επιβλήθηκαν με τον ένα ή τον άλλον τρόπο από τους απανταχού -ισμούς εκκινεί αυτή την περίοδο και το άτομο βρίσκεται μόνο και ελεύθερο να βουτήξει στους χυλούς της παγκοσμιοποίησης. 
Στο μόνο εμπόδιο που θα σκοντάψει ο παράφορος έρωτας της Βιβής και της Μελίνας, είναι η σκληροπυρηνική νεοελληνική οικογένεια. Πρόκειται ίσως για εκείνον τον κοινωνικό σχηματισμό-τουλάχιστον στην πυρηνική και αντιδραστική συνάμα μορφή του- που αντέχει στη ρευστότητα του διαρκώς μεταβαλλόμενου σύγχρονου αστικού τοπίου. Όμως όπου υπάρχουν εμπόδια, η ζωή η ίδια δίνει τη λύση. Όπως στο σπουδαίο μυθιστόρημα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου.

             

Τετάρτη 23 Μαρτίου 2016

Ποιήματ@ Καμουφλάζ



Πάνος Ιωαννίδης

Καμουφλάζ

Σημασία δεν έχει να κάνεις εικόνες με νόημα
αλλά να δίνεις νόημα στις εικόνες είπε ο δάσκαλος
Άρα δηλώνω εγώ ο μαθητής
το ζήτημα είναι να προσφέρεις νόημα στις λέξεις

Αν είσαι ποιητής
Δεν θα στο πούνε τα αστέρια ή οι θάλασσες
Δεν θα το μάθεις από την τσούπρα που σε έριξε ψάχνοντας
κάτι διαφορετικό με συνηθισμένο τρόπο
Δεν θα το κρίνει ο πνευματικός σου νταβατζής

Θα σε νοιώσει μια νοικοκυρά
ανακατεύοντας τη βραδινή μακαρονάδα ψάχνοντας
να ρίξει στην σάλτσα όσα δεν έζησε
Θα σου κάνει χειραψία με το βλέμμα της ήττας
ο οδηγός του πρωινού απορριμματοφόρου που
έμαθε να συλλέγει τα πιο άχρηστα διαμάντια
Ίσως σε αγκαλιάσει ο σκίουρος
με ειδικότητα στο ροκάνισμα του ξυπνητηριού
Ή σε φιλήσει η δεκαοχτούρα που ενστικτωδώς
είθισται στο να κυκλώνει τον πόνο με το τραγούδι της

Αν έχεις παρόμοιες ψευδαισθήσεις
φρόντισε να μάθεις να κρύβεσαι καλά καθώς

η ποίηση μαγνητίζει όσο τίποτε άλλο τα κενά

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016

Ποιήματ@ Βιολοντσέλο

Πάνος Ιωαννίδης


Βιολοντσέλο

τα μεσημέρια της Κυριακής είναι άβατα δάση
σπαρμένα από πυκνό βαμβάκι του κλεμμένου χρόνου
μόνον τότε μπορούν να σμίξουν
μακριά από διακριτικά βλέμματα
ο Μάνος Σιμωνίδης και η Έμμα Μποβαρύ
σε κάποιο ξεχασμένο από τα δόντια της αντιπαροχής
αρχοντικό της ανεπανάληπτης οδού Ρήγα Φεραίου
που κλείνει
τις ρωγμές των Επτά Πύργων με τα δάκρυα της Καυκάσου

όλα είναι ήρεμα εκείνη την ώρα

οι απόγονοι της εσωτερικής μετανάστευσης
κοιμούνται ήσυχοι μέσα σε καλοδιατηρημένα κλουβιά
τα τροχοφόρα αφήνουν καρδιές στα σοκάκια της Άνω Πόλης
και οι ποιητές καταπίνουν στίχους
νοιώθοντας τα ρίγη της ολότητας

αφού αγαπηθούν οι δυο μοναχικοί εραστές
συζητάνε βροχή στην πόλη ήλιο στις σπηλιές
την ώρα που η Ρήγα Φεραίου τραβάει πάνω της
τα όνειρα της επόμενης βδομάδας
αυταπάτες  ύστερων καιρών που σύντομα
θα μεταμορφώσουν ατελείς πράξεις σε επιλεκτικές θύμησες

τα πρώτα φώτα του απογέματος τους
θυμίζουν τον τρόμο του κενού


Κυριακή 20 Μαρτίου 2016

Γκρίζο Βλέμμα: Για το Μεσογειακό Noir (II)

Και η συνέχεια του noir της Μεσογείου http://fractalart.gr/mesogeiako-noir-2/

Γκρίζο Βλέμμα: Για το Μεσογειακό Noir (I)

και εδώ το πρώτο κείμενο για το Μεσογειακό Noirhttp://fractalart.gr/mesogeiako-noir-1/

Γκρίζο Βλέμμα: Ο Εντιμότατος κος Τζον Λε Καρέ




Εδώ βρίσκεται το δεύτερο κείμενο της στήλης μου για τον Τζον Λε Καρεhttp://fractalart.gr/john-le-carre/

Γκρίζο Βλέμμα: Εναλλακτική διαδρομή


Εδώ και ένα μήνα περίπου έχω ξεκινήσει μια στήλη στο fractal art. Το πρώτο κείμενο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ:

http://fractalart.gr/enallaktiki-diadromi/

Παρασκευή 18 Μαρτίου 2016

Ποιήματ@ σταυροβελονιά

Πάνος Ιωαννίδης



σταυροβελονιά

κάθε καρδιά κρύβει μέσα της βελόνες
κάποιες τις έμπηξαν στα σπλάχνα της
άλλες καρδιές
κάποιες τις φυλάει για όταν έρθει η σειρά της

πέρα από τα τσιμπήματα
οι βελόνες κάνουν άλλα πολλά
φωτίζουν σκοτάδια ενώνουν μορφές
προκαλούν την έρευνα

τα χνάρια τους στα πονεμένα δάκτυλα
κοινωνούν οδύνη μοιράζουν ηδονή

δεν είναι άλλωστε τυχαίο που
οι μοδίστρες πλάσματα μυστηριακά μα μοναδικά
απλώνουν πάνω στα αφράτα κορμιά τους
ολόκληρες διαδρομές από βελόνες
καθότι νοιώθουν πως οι καρδιές
χτυπούν ομορφότερα όταν γνωρίζουν
πως πρόκειται σύντομα να τσιμπηθούν

Δευτέρα 14 Μαρτίου 2016

Ποιηματ@ Γραμμές Αντιπαροχής


Πάνος Ιωαννίδης

Γραμμές Αντιπαροχής



Το κενό ανάμεσα
σε αυτά που λέμε και αυτά που κάνουμε
αυξάνει με τον φόβο
καλύπτεται με τη δημιουργία

Θυμίζει έρωτα με τις συνθήκες διαβίωσης
που συνηθίζει να απατά τον εαυτό του

Στα χωράφια του ανθιζουν μάσκες
φτιαγμένες από υλικά αντιπαροχής
όλοι και όλες τις φοράμε από
ανάγκη μίσος πόθο
και ισως γιατί
κάποιες είναι ραμμένες για το δέρμα μας

και η φωτιά εξακολουθεί να καίει στα σύννεφα
και τα γράμματα δείχνουν τον δρόμο στα πουλιά

Στο διάστημα αυτό φυτρώνουν όνειρα
σπουδαία παραμύθια για άπειρους ρόλους

Τρίτη 8 Μαρτίου 2016

Αναγνώσεις: Κατεχόμενη Πόλη

Πάνος Ιωαννίδης-Αναγνώσεις

Ντέιβιντ Πις-Κατεχόμενη Πόλη
(εκδόσεις Τόπος, μετάφραση Μαίρη Σαρατσιώτη)

Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην αλήθεια, δηλαδή την απουσία της λήθης και στην πραγματικότητα;  Υπάρχει ταυτοσημία μεταξύ τους ή όσο κυλάει ο ιστορικός χρόνος το χάσμα ανάμεσα τους αμβλύνεται σαν ποτάμι που μεγαλώνει και φουσκώνει; Και αν ισχύει η δεύτερη περίπτωση ποιοι είναι οι λόγοι αυτού του κοινωνικού και πολιτιστικού διαζυγίου;
            Τα ερωτήματα αυτά αναπτύσσονται με έναν έξοχο λογοτεχνικό τρόπο στο μυθιστόρημα του Ντέίβιντ Πις, Κατεχόμενη Πόλη (εκδόσεις Τόπος, μετάφραση Μαίρη Σαρατσιώτη). Η υπόθεση δείχνει απλή μα δεν είναι: Στο κατεχόμενο από τους νικητές του ‘Β Παγκοσμίου Πολέμου, Τόκιο λαμβάνει χώρα το 1948 μια ληστεία τραπέζης που οδηγεί σε μαζική δολοφονία των περισσότερων υπαλλήλων. Ο δολοφόνος εισβάλλει στο κατάστημα της τράπεζας παριστάνοντας τον γιατρό που θέλει να προφυλάξει τον πληθυσμό από κρούσματα δυσεντερίας.
Σε μια πόλη που ζει ακόμη στο χάος που προκάλεσε μεταξύ άλλων η ρίψη της ατομικής βόμβας και η συνθηκολόγηση με δυσβάσταχτους όρους, η υγεία δείχνει ως το σημαντικότερο αγαθό. Η λήψη του φαρμάκου, που στην πραγματικότητα είναι φαρμακερό δηλητήριο οδηγεί στον θάνατο τους 12 από τους 16 υπαλλήλους της τράπεζας. Ως αποτέλεσμα η αστυνομία αλλά και οι δυνάμεις κατοχής εξαπολύουν ανθρωποκυνηγητό για την εύρεση του δράση. Ως αποτέλεσμα συλλαμβάνεται ένας συνήθης ύποπτος ο Χιρασάουα Σανταμίτσι, οποίος καλύπτει πλήρως το προφίλ του ενόχου και που καταδικάζεται σε θάνατο.
Αφήγηση πολυεπίπεδη που υιοθετεί δώδεκα διαφορετικές φωνές που αχνοφέγγουν σαν κεράκια, δίκην τιμής στις αδικοχαμένες ψυχές του μακελειού. Χειρουργική αποτύπωση της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου της Ιαπωνίας με τη φρίκη να εξακολουθεί να βασιλεύει. Βουτιά μεγάλη στα άδυτα της μυστικής πολεμικής ιστορίας και σε όσα αχαρακτήριστα έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Ο Πις καταφέρνει με αυτόν τον τρόπο να αναδείξει τη μοναδικότητα της λογοτεχνίας, δίχως να γίνει δηκτικός ή γραφικός. Βασισμένο σε αληθινή ιστορία, αυτό το noir μυθιστόρημα αναδεικνύει επίσης τη μοναδικότητα του είδους.  Σημειωτέον ότι κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου, εξεταζόταν από το Ανώτατο Δικαστήριο του Τόκιο, η δέκατη ένατη προσφυγή για την αποκατάσταση του ονόματος του Χιρασάουα Σανταμίτσι, ο οποίος πέθανε στη φυλακή το 1987.

Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2016

Ποιήματ@ Αφετηρία

Πάνος Ιωαννίδης

Αφετηρία

Εκείνη τη μέρα
Άφησα τους βυθούς και βγήκα
στην κορυφή του νησιού μου
Να κοιτάξω τον κόσμο
Να κοιτάξω τα νησιά της προηγούμενης ημέρας
να βουλιάζουν στην ηρεμία της θάλασσας

Έφτυσα το αίμα των ψεμάτων
Κατάπια τους σπόρους των μυστικών
Αγκαλιάζοντας την σοφία των σύννεφων

Η βροχή που τόσο αγάπησα χάιδευε το  κρυμμένο μου πρόσωπο

Οι χρόνοι μου λάνθαναν στα κύματα
δελφίνια που σκιάζουν τις πορείες σας
Οι χώροι σας φαινόταν στα σήματα
φάροι που αρνούνται να λάμψουν

Στο βάθος του ορίζοντα

ανυπόμονη κεντούσε η δικιά μου ζωή