Σάββατο 31 Ιανουαρίου 2015

Ποιήματ@ Ματωμένη Καρδιά

Πάνος Ιωαννίδης

Ματωμένη Καρδιά

στην καρδιά του ποιητή
γερνάει ένα παιδί
που χάθηκε όταν
μπέρδεψε το δρόμο για το άπειρο

πλέον ζει μόνο πίνοντας
το μεδούλι του ποιητή

και αυτός το τρέφει
με τις στιγμές που θυσιάζει
για λίγο αίμα ακόμη

το φάρμακο χρειάζεται την ασθένεια

μα το παιδί πίνει τόσο
όσο για να μην μεγαλώσει
 φοβάται μην
ο δούλος ελευθερωθεί
και δώσει το αίμα του στον κόσμο

Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2015

Αναγνώσεις: Μοιρολα3

Πάνος Ιωαννίδης

Αναγνώσεις

Βαγγέλης Ραπτόπουλος-Μοιρολα3 (Εκδόσεις Τόπος)


Να αντιστέκεται κανείς ή να μην αντιστέκεται; Ιδού το ερώτημα. Και αν ένας άνθρωπος αντιστέκεται για ποιον λόγο να το κάνει; Μα φυσικά για να διαμορφώνει ο ίδιος τη ζωή του, τη μοίρα του, το ριζικό του, ας το γράψουμε όπως θέλετε. Όχι μόνο για να έχει το άλλοθι, ότι τουλάχιστον προσπάθησε και πως τα όποια λάθη του είναι δική του ευθύνη, αλλά και για να έρχεται σε αμεσότερη αρμονία με το (ευρύτερο) οικολογικό περιβάλλον που τον φιλοξενεί.
            Το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου, Μοιρολα3 από τις εκδόσεις Τόπος ανοίγει μια δημιουργική και αλληγορική συνάμα συζήτηση για το (σπουδαίο) ζήτημα της ανθρώπινης στάσης πάνω σε αυτό που λέγεται ζωή. Ακολουθώντας, ξαναλέγοντας και αλλάζοντας το Παραμύθι χωρίς Όνομα, της Πηνελόπης Δέλτα, ο Ραπτόπουλος χρησιμοποιεί τη μυθική αφήγηση και φόρμα για να μιλήσει για πιο ρεαλιστικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος.
            Βρισκόμαστε σε ένα δυστοπικό μέλλον, σε μια χώρα που λέγεται Μοιρολατρία. Στο βασίλειο της Μοιρολατρίας επικρατούν η πείνα, η ασυδοσία, η αδιαφορία, η τεμπελιά και η καχυποψία. Η πρωταγωνίστρια της αφήγησης είναι η διάδοχος του χρόνου Έλλη, κόρη του βασιλιά Επιπόλαιου και της βασίλισσας Τρελότατης, μια γοητευτική πριγκίπισσα που περιφέρεται άσκοπα στην καμένη γη της Μοιρολατρίας μαζί με τον αδελφό της Κάσιο. Οι κάτοικοι της χώρας, οι Μοιρολάτρες δέχονται πλέον τα πάντα, ακόμη και τη ζέστη που έχει κατακλύσει στην καρδιά του χειμώνα. Και αυτό διότι έχουν μάθει πλέον να υποτάσσονται στη μοίρα τους.
            Η Έλλη μαζί με τον περίγυρο της προσπαθεί ωστόσο, δίχως πολλά αποτελέσματα. Μέχρι που η Μοιρολατρία δέχεται επίθεση από ένα γειτονικό βασίλειο και όλα τα ερωτήματα, υλιστικά και ιδεολογικά, λαμβάνουν πλέον μια δραματική υπόσταση. Οι Μοιρολάτρες έχουν μια τελευταία ευκαιρία να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.
            Δεν γνωρίζω πολλά από παραμύθια, δεν έχω μεγαλώσει με αυτά. Διαβάζοντας μπόλικη λογοτεχνία, μπορώ να καταλάβω ότι ένα σύγχρονο παραμύθι που απευθύνεται σε ενήλικους αναγνώστες οφείλει να έχει έντονα τα στοιχεία της αλληγορίας, ενώ εκ των πραγμάτων εμπεριέχει και στοιχεία του πολιτικού μυθιστορήματος. Η Μοιρολατρία έχει και τα δύο και ίσως γι’ αυτό καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Η τροπή που παίρνει η πλοκή στο ύστερο μέρος του βιβλίου δεν μας αφηγείται τίποτε παραπάνω από το σοφό ρητό, πως πριν προσπαθήσεις να αλλάξεις τον κόσμο, φρόντισε να αλλάξεις τον εαυτό σου. 

Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2015

Καφενείο (Σύντομες Σκέψεις) # 19 Περί Βιβλίων

Πάνος Ιωαννίδης

Περί Βιβλίων



Ρίχνω ένα βιβλίο στο νερό, επιπλέει αλλά δεν βρέχεται και το ρεύμα το βγάζει στην όχθη ως μια νέα ιστορία. Το παίρνω πάλι πίσω και προσπαθώ να βρω μέσα του τον ίδιο τον εαυτό μου. Αυτός εμφανίζεται όχι ως αντανάκλαση του νερού, αλλά των λέξεων που μου δίνουν κουράγιο να συνεχίζω.
            Η ανάγνωση είναι σαν το κολύμπι. Όσο συχνότερα βουτάς στους βυθούς των αφηγήσεων, τόσο δεν θέλεις να βγεις έξω. Όσο περισσότερο μαθαίνεις να ζεις μέσα από τα βιβλία, τόσο ευκολότερα καταλαβαίνεις τι πάει να πει πραγματική ζωή. Όσο δεν σε ικανοποιούν (απόλυτα) τα βιβλία που διαβάζεις, τόσο πλησιάζει η ώρα να γράψεις το δικό σου.
            Είναι στιγμές που φαντάζομαι τα βιβλία που έχω διαβάσει να σχηματίζουν τον πολυδιάστατο χάρτη της ζωής μου. Είναι άλλες στιγμές που προσδοκώ να βιβλία που θέλω να διαβάσω να σχηματίσουν τον άνθρωπο που θέλω να γίνω. Τα βιβλία που διαβάζω είναι τα σινιάλα που μου δείχνουν τον δρόμο στις μυστικές διαδρομές της φθαρμένης ζωής. 

Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2015

Ποιήματ@ Παρασκευή 11 Μαΐου 2012

Πάνος Ιωαννίδης

Παρασκευή 11 Μαΐου 2012

Ήταν ωραίο εκείνο το απόγευμα στην Τιμισοάρα
τα τραμ άλλαζαν δρόμο
 ακολουθώντας τα γαρύφαλλα όχι το αίμα
οι πλατείες έδειχναν τους ανθρώπους αλλιώτικους
από αυτό που πιστεύουν ότι είναι
ο Μάης έγραφε στο πνεύμα μου σαν Αύγουστος

λίγο πιο πριν
τα ρολόγια άρχισαν να λιώνουν
η εσώτερη φωνή μου σταμάτησε να μιλάει
για να κοιτάξω τους ανθρώπους που με πρόσεχαν
προσηλωμένοι να αναλύω δεδομένα που γίνανε
μαλλιά κουβάρια στους σκουριασμένους αργαλειούς

το χειροκρότημα ακούστηκε σαν διαρκής πυροβολισμός

και έπειτα η βόλτα στο πανεπιστήμιο
με τα κτίρια που χόρευαν
στο ρυθμό ενός βαλς που είχα ξεχάσει ότι υπάρχει
κριτική ανταμοιβή της αποδοχής μου
από ένα κοινό μονοδιάστατης κρίσης

και το λιόγερμα τραβούσε το βλέμμα μου
όπως η φωτιά ζητάει το αρχαίο ξύλο

Ήταν ωραίο εκείνο το απόγευμα
έλειπες όμως εσύ
και έτσι δεν μπορούσα
να αλλάξω τα όνειρα της πόλης

Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2015

Αόρατες Πόλεις: Firenze

Το ταξίδι στις αόρατες πόλεις συνεχίζεται με τη Φλωρεντία (Firenze)



λίγο φως στην άκρη του τούνελ



μοναδικότητα



άποψη της πόλης



αποκεφαλίζοντας τη Μέδουσα



Άγγελοι στην Πόλη



they, the people



λίγη αισθητική ακόμη



βόλτα στην αγορά



προς τα τρένα των στιγμών


ότι πάρεις τρία ευρώ

Τρίτη 6 Ιανουαρίου 2015

Αναγνώσεις: Arab Jazz

Πάνος Ριβέρης

Αναγνώσεις

Karim Miske-Arab Jazz (εκδ. Πόλις, μτφ Αγγελική Τσέλιου)

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να σχεδιάζουν οι άνθρωποι τη ζωή τους. Για λόγους αφαίρεσης μπορεί να γραφτεί ότι οι τρόποι ζωής μπορούν να επιμεριστούν σε δύο βασικά μοντέλα: Στο πρώτο ο άνθρωπος πιστεύει ότι όλα είναι προκαθορισμένα και εκ της μοίρας σχεδιασμένα. Κάθε παρέμβαση του ανθρώπου στους θεϊκούς κανόνες είναι μάταιη και δεν οδηγεί παρά στα τάρταρα της ύπαρξης. Στο δεύτερο ο άνθρωπος έχει τον κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση της ζωής τους.  Εδώ ο άνθρωπος έχει τον πρώτο λόγο στο μυστήριο που λέγεται ζωή και κάθε κατάσταση που βιώνει είναι συνέπεια δικών του πράξεων και επιλογών. Ενδιάμεσα των δύο μοντέλων που περιγράψαμε συμβατικά βρίσκονται οι άπειρες ζωές των περισσότερων ανθρώπων που έρχονται σε επαφή ανεξαρτήτως φυλής, θρησκεύματος, ταξικής καταγωγής, φύλου ή όποιου άλλου ειδοποιού χαρακτηριστικού.
            Το μυθιστόρημα του Karim Miske Arab Jazz από τις εκδόσεις Πόλις, ανοίγει έναν δημιουργικό διάλογο με θέμα την σχέση ανάμεσα στην κοσμοθεωρία και στον τρόπο ζωής. Ένας φόνος γίνεται σε μια πολυπολιτισμική γειτονιά του Παρισιού όπου ζούνε Εβραίοι, Άραβες, Χριστιανοί, Αρμένιοι και άλλοι πολλοί και πολλές. Μια νέα κοπέλα η Λορά, όμορφη και μοιραία, βρίσκεται κατακρεουργημένη στο διαμέρισμα της. Η Λορά, κόρη θρησκόληπτων Ιεχωβάδων, εγκατέλειψε το σπίτι της μόλις ενηλικιώθηκε, απορρίπτοντας τον φονταμενταλισμό των γονιών της για μια πιο ανεξάρτητη και πιο φυσιολογική ζωή. Στην ίδια οικοδομή με τη Λορά ζει ο Αχμέντ, ένας νέος μοναχικός Άραβας ο οποίος ζει για να διαβάζει noir μυθιστορήματα και δεν έχει το σθένος, λόγω των έντονων οικογενειακών του προβλημάτων που τον έχουν οδηγήσει μέχρι το ψυχιατρείο, να ανταποκριθεί στον έρωτα της Λορά. Στην ευρύτερη γειτονιά ζουν αρκετοί φίλοι του Αχμέντ που έχουν γοητευτεί από τον ισλαμισμό και προσπαθούν να κάνουν πράξη τις διδαχές του ισλαμισμού. Πιο πέρα Εβραίοι και Ιεχωβάδες προσπαθούν να επιβάλλουν το δικό τους φονταμενταλισμό.
            Την υπόθεση αναλαμβάνουν δύο νέοι αστυνομικοί η Ρασέλ Κουπφερστάιν και ο Ζαν Άμλο, μοντέρνοι νέοι μιας Δύσης που παρακμάζει, ζευγάρι που προσπαθεί να καταργήσει το αρχετυπικό δίδυμο του καλού και του κακού μπάτσου, ανθρώπων τόσο γοητευμένων από τη ζωή που δεν μπορούν καν να ανταπεξέλθουν στον μεταξύ τους πόθο. Η αφήγηση παρακολουθεί τόσο αυτούς τους δύο να τρέχουν πάνω κάτω στο Παρίσι, όσο και τους υπόλοιπους ήρωες, θετικούς και αρνητικούς, κοσμικούς και θεοκρατικούς, στο κυνήγι της καθημερινής ζωής. Μέσα από αυτό το διαλεκτικό δίπολο αποκαλύπτεται με μια αραχνοειδής αφήγηση που κάνει το βιβλίο να θυμίζει σύγχρονο αραβούργημα η σχέση ανάμεσα στο υλιστικό και στο ιδεαλιστικό στοιχείο. Το εύρημα που συνδέει τον φονταμενταλισμό με τα ναρκωτικά είναι σπουδαίο όπως και τόσα άλλα κοσμήματα που χρησιμοποιεί ο Miske.  Σημειώνεται ότι το Arab Jazz πήρε το Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία το 2012.
            Το ερώτημα που τίθεται με μεγάλη επιτυχία δεν είναι άλλο από το κατά πόσο ο ιδεαλισμός όταν γίνεται ιδεοληψία, μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε εύκολη λεία για χέρια που εξυπηρετούν σκοτεινά υλιστικά συμφέροντα. Η λύτρωση που συμβαίνει στους περισσότερους ήρωες, καλούς και κακούς στο τέλος της ιστορίας δεν είναι σε καμία περίπτωση ολοκληρωτική. Όπως άλλωστε και η ζωή η ίδια. 

Παρασκευή 2 Ιανουαρίου 2015

Ποιήματ@ Minima Literaria


Πάνος Ιωαννίδης

Minima Literaria

ωδή στον T.W. Adorno

ζωές που δεν γνώρισα τους ανθρώπους τους
έρχονται και με βρίσκουν
στο δρόμο στα όνειρα στα κρίματα
ρίχνουν αλάτι με χάρη στις πληγές μου
ζητώντας τα ρέστα
για τον κλεμμένο χρόνο τους

πληρώνω με μελάνι τα δανεικά

γράφω σημαίνει καρπώνομαι
τα βλέμματα που χάνονται στο κενό
τα σπέρνω στο χαρτί
συμβατικό, ηλεκτρονικό ή ανακυκλώσιμο
αδιάφορο
για να ανθίσουν νόθες  ιστορίες
στα ενδιάμεσα της φθαρμένης ζωής

έτσι δίνω αίμα
στις αύρες που χάθηκαν
δεν θέλησαν δεν κατάφεραν ούτε χρειάστηκαν
να κάνουν τα δέντρα να χορέψουν

μύλος που γυρίζει δίχως νερό η συγγραφή