Αναγνώσεις: Arab Jazz

Πάνος Ριβέρης

Αναγνώσεις

Karim Miske-Arab Jazz (εκδ. Πόλις, μτφ Αγγελική Τσέλιου)

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να σχεδιάζουν οι άνθρωποι τη ζωή τους. Για λόγους αφαίρεσης μπορεί να γραφτεί ότι οι τρόποι ζωής μπορούν να επιμεριστούν σε δύο βασικά μοντέλα: Στο πρώτο ο άνθρωπος πιστεύει ότι όλα είναι προκαθορισμένα και εκ της μοίρας σχεδιασμένα. Κάθε παρέμβαση του ανθρώπου στους θεϊκούς κανόνες είναι μάταιη και δεν οδηγεί παρά στα τάρταρα της ύπαρξης. Στο δεύτερο ο άνθρωπος έχει τον κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση της ζωής τους.  Εδώ ο άνθρωπος έχει τον πρώτο λόγο στο μυστήριο που λέγεται ζωή και κάθε κατάσταση που βιώνει είναι συνέπεια δικών του πράξεων και επιλογών. Ενδιάμεσα των δύο μοντέλων που περιγράψαμε συμβατικά βρίσκονται οι άπειρες ζωές των περισσότερων ανθρώπων που έρχονται σε επαφή ανεξαρτήτως φυλής, θρησκεύματος, ταξικής καταγωγής, φύλου ή όποιου άλλου ειδοποιού χαρακτηριστικού.

            Το μυθιστόρημα του Karim Miske Arab Jazz από τις εκδόσεις Πόλις, ανοίγει έναν δημιουργικό διάλογο με θέμα την σχέση ανάμεσα στην κοσμοθεωρία και στον τρόπο ζωής. Ένας φόνος γίνεται σε μια πολυπολιτισμική γειτονιά του Παρισιού όπου ζούνε Εβραίοι, Άραβες, Χριστιανοί, Αρμένιοι και άλλοι πολλοί και πολλές. Μια νέα κοπέλα η Λορά, όμορφη και μοιραία, βρίσκεται κατακρεουργημένη στο διαμέρισμα της. Η Λορά, κόρη θρησκόληπτων Ιεχωβάδων, εγκατέλειψε το σπίτι της μόλις ενηλικιώθηκε, απορρίπτοντας τον φονταμενταλισμό των γονιών της για μια πιο ανεξάρτητη και πιο φυσιολογική ζωή. Στην ίδια οικοδομή με τη Λορά ζει ο Αχμέντ, ένας νέος μοναχικός Άραβας ο οποίος ζει για να διαβάζει noir μυθιστορήματα και δεν έχει το σθένος, λόγω των έντονων οικογενειακών του προβλημάτων που τον έχουν οδηγήσει μέχρι το ψυχιατρείο, να ανταποκριθεί στον έρωτα της Λορά. Στην ευρύτερη γειτονιά ζουν αρκετοί φίλοι του Αχμέντ που έχουν γοητευτεί από τον ισλαμισμό και προσπαθούν να κάνουν πράξη τις διδαχές του ισλαμισμού. Πιο πέρα Εβραίοι και Ιεχωβάδες προσπαθούν να επιβάλλουν το δικό τους φονταμενταλισμό.

            Την υπόθεση αναλαμβάνουν δύο νέοι αστυνομικοί η Ρασέλ Κουπφερστάιν και ο Ζαν Άμλο, μοντέρνοι νέοι μιας Δύσης που παρακμάζει, ζευγάρι που προσπαθεί να καταργήσει το αρχετυπικό δίδυμο του καλού και του κακού μπάτσου, ανθρώπων τόσο γοητευμένων από τη ζωή που δεν μπορούν καν να ανταπεξέλθουν στον μεταξύ τους πόθο. Η αφήγηση παρακολουθεί τόσο αυτούς τους δύο να τρέχουν πάνω κάτω στο Παρίσι, όσο και τους υπόλοιπους ήρωες, θετικούς και αρνητικούς, κοσμικούς και θεοκρατικούς, στο κυνήγι της καθημερινής ζωής. Μέσα από αυτό το διαλεκτικό δίπολο αποκαλύπτεται με μια αραχνοειδής αφήγηση που κάνει το βιβλίο να θυμίζει σύγχρονο αραβούργημα η σχέση ανάμεσα στο υλιστικό και στο ιδεαλιστικό στοιχείο. Το εύρημα που συνδέει τον φονταμενταλισμό με τα ναρκωτικά είναι σπουδαίο όπως και τόσα άλλα κοσμήματα που χρησιμοποιεί ο Miske.  Σημειώνεται ότι το Arab Jazz πήρε το Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία το 2012.

            Το ερώτημα που τίθεται με μεγάλη επιτυχία δεν είναι άλλο από το κατά πόσο ο ιδεαλισμός όταν γίνεται ιδεοληψία, μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε εύκολη λεία για χέρια που εξυπηρετούν σκοτεινά υλιστικά συμφέροντα. Η λύτρωση που συμβαίνει στους περισσότερους ήρωες, καλούς και κακούς στο τέλος της ιστορίας δεν είναι σε καμία περίπτωση ολοκληρωτική. Όπως άλλωστε και η ζωή η ίδια.