Λεκτικά Κενά: Έλα να πάμε στο Νησί

Έλα να Πάμε στο Νησί

Υπάρχουν ορισμένα ιστορικά γεγονότα τα οποία προκαλούνται τυχαία, λες και ακολουθούν τον κανόνα του φαινομένου της πεταλούδας. Ένα πετάρισμα εδώ, προκαλεί εκρήξεις με έναν ανερμήνευτο απαγωγικό τρόπο πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Υπάρχουν όμως και ιστορικές επιλογές, των οποίων η διαλεκτική ανάλυση, είναι μεν πολυδιάστατη σαν ιστός αράχνης, πλην όμως δύναται μέσω της σπειροειδούς επαγωγής να προσφέρει χρήσιμα ευρήματα. Το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος είναι αναμφίβολα ένα εξ αυτών, πολλώ δε μάλλον όταν δεν σου αρέσει καθόλου.

     Όταν ήμουν στο πανεπιστήμιο, μερικοί φίλοι με φώναζαν χαϊδευτικά αγγλάκι. Το παρατσούκλι έβγαινε από το κούρεμα, τις μουσικές προτιμήσεις, τα αμέτρητα ξενύχτια στο Berlin, το ενδιαφέρον για τη μελέτη της αποικιοκρατίας και των συνεπειών της, την αγάπη για τα αγγλικά και πάει λέγοντας. Δεν κρύβω ότι μου άρεζε πολύ και χαμογελούσα συνεσταλμένα. Χρόνια μετά, όταν πήγα για πρώτη φορά στο Νησί, ένοιωσα περίεργα: από τη μία ένοιωθα σαν το σπίτι μου, από την άλλη μου έλειπε η Ελλάδα. Το σίγουρο είναι πως και τις τρεις φορές που πήγα στη Βρετανία, είτε για διακοπές, είτε για ακαδημαϊκές υποχρεώσεις πέρασα υπέροχα, γνώρισα ανθρώπους από όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, έκανα φίλους. Ακόμη και σήμερα αλλάζω με λίγα πράγματα ένα ξενύχτι στο νυχτερινό Εδιμβούργο, μια βόλτα στο Camden Κυριακή μεσημέρι, ένα βροχερό απόγευμα στο Cardiff και φυσικά δεν αλλάζω το απροσμέτρητο γοητευτικό χάος του Λονδίνου.

     Για να μην μακρηγορώ, το σίγουρο είναι πως η μελαγχολία που έβλεπα στους κατοίκους της Βρετανίας δεν ήταν απλώς απόρροια της χρηματοοικονομικής κρίσης, Και σε αυτό το εύρημα κατέληξα σταδιακά, όσο δηλαδή συνέχιζα να πηγαίνω. Περισσότερο συνδεόταν με την απώλεια, πολλών στοιχείων που συνδεόταν με την ιδιόμορφη πατρίδα τους. Το κοινωνικό κράτος, ο καθαρός συνδικαλισμός, η σπουδαία εναλλακτική μουσική, οι μπύρες, η σκουρόχρωμη ενδοχώρα που γίνεται πανέμορφη με τη βροχή και φυσικά οι πολιτικές τόνωσης της ενεργού ζήτησης, ξεχασμένες από τον στείρο ηπειρωτικό νεοφιλελευθερισμό και άλλα  πολλά στοιχεία που δεν χωράν εδώ έφθιναν μέσα στις ντουλάπες της παγκοσμιοποίησης. Δεν θα ξεχάσω ποτέ ένα γκρίζο απόγεμα στο Γκρίνουϊτς που παρατηρούσαμε με θλίψη με την σύντροφο μου ανθρώπους που τους ξέβρασε το σύστημα αλλά που έσφυζαν από  ζωντάνια και που το βλέμμα τους έστελνε το σινιάλο ότι κάποτε ενδιαφέρθηκαν για μια άλλη ζωή, να ζητιανεύουν ή να τρώνε το τόσο χαρακτηριστικό τριγωνικό αγγλικό σάντουιτς και να ρουφάνε μπύρα με βουλιμία και συνάμα ντροπαλά γιατί κάποιος άγνωστος βρέθηκε να τους κεράσει.

      Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα αποτιμηθεί εν καιρώ και σταδιακά θα βγαίνουν στο φως όλες οι αποχρώσεις της φαινομενικής σκιάς που απλώνεται πάνω από το Νησί. Το σίγουρο είναι πως ο παραδοσιακός κλασικός καπιταλισμός, ναι αυτός που νοιάζεται για την εργατική τάξη, απλώς και μόνο γιατί την έχει ανάγκη και όχι για συναισθηματικούς λόγους, αλλά είναι αποφασιστικός και ξέρει να λύνει γόρδιους δεσμούς και όχι να τους χαζεύει, νίκησε για την ώρα τον φοβισμένο και συνάμα άπειρο νεοφιλελεύθερο ξάδελφο από την ηπειρωτική Ευρώπη. Το πιο τραγικό ίσως στην όλη ιστορία δεν είναι άλλο από το ότι ο νεοφιλελευθερισμός ξεκίνησε να εφαρμόζεται από τη Βρετανία. Σε κάθε περίπτωση. οι πολιτικές στήριξης της στερλίνας που επίκειται και που κατά πάσα πιθανότητα είναι ήδη σχεδιασμένες, δείχνουν ότι σε αυτή την περίπτωση μόνο με φτωχό συγγενή δεν έχουμε να κάνουμε. Από κει και πέρα, η αναμενόμενη αύξηση του πληθωρισμού θα δώσει το άλλοθι για περαιτέρω ενίσχυση ενός εκ των αρχαιότερων κρατικών διοικητικών συστημάτων του κόσμου.

     Κλείνοντας δεν μπορώ παρά να αναφερθώ στο μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ, Μια Μικρή Γερμανική Πόλη (Καστανιώτης, Ιλάειρα Διονυσοπούλου), όπου με φοβερό τρόπο περιγράφεται η υπόγεια μάχη των βρετανικών και γερμανικών υπηρεσιών στις αρχές της δεκαετίας του '70 με αντικείμενο την ένταξη της Βρετανίας στην ΕΟΚ το 1973 και ατελείωτες αναφορές στην έκβαση του 'Β Παγκόσμιου Πολέμου. Θα βρεθεί κάποια άλλη πένα να γράψει για τις σημερινές εξελίξεις; Παρόλο που είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος άνθρωπος πολύ αμφιβάλλω.

Πάνος Ιωαννίδης